Joriy yilda yuz bergan uchta voqea bizga oʻtgan asrning 90-yillaridan boshlab, 2010-yilning oʻrtalarigacha boʻlgan muddatda dunyoga kelgan Z avlod (zumerlar)ning global oʻzgarishlardagi rolini koʻrsatmoqda. Albatta kelgusida geosiyosiy oʻyin qoidalarini belgilashda mintaqa aholisining 32 foizini tashkil qiluvchi yoshlar muhim oʻrin tutadi.

Bu – deizm haqidagi oltinchi darsimiz. Oldingi darsimizda tahlilimiz neʻʻmat yuzasidan boʻlgandi. Mazkur darsda molikiyat mavzusini tahlil qilamiz. Suhbatdoshimiz – yana bir deist. Unga yuzlanamiz:

“Al-Aqso toʻfoni” operatsiyasi Isroilning mavqeiga jiddiy taʻʻsir qildi. 2023 yil 7 oktyabrʻ tongida Isroil xavfsizlik xizmati odamlar ongiga singdirilganidek benuqson ishlamasligi ayon boʻldi. Beqaror vaziyat tufayli koʻpgina kompaniyalar oʻz kapitallarini mamlakatdan olib chiqib ketish payiga tushib qolishdi.

Yuz berayotgan voqealarni tahlil qilsak, koʻpchilik musulmonlar tomonidan sodir etilgan barcha terroristik hujumlarda Gʻarbning tashqi siyosati qolib, nuqul Islom dinini ayblayotganiga guvoh boʻlamiz. Boisi Gʻarbning tashqi siyosatini tahlil qilish va uning terrorizm bilan aloqadorligini oʻrganish, sodir etilgan hujumlarda Islomni ayblashga nisbatan qiyinroq.

Dunyodagi urushlar vayronagarchilik keltirishi, inson huquqlarining keng miqyosda buzilishi va gumanitar xalqaro vaziyatni izdan chiqarishi sir emas. Shunga qaramay, jahonda urushlarga butunlay boshqa tarafdan – manfaat nuqtai nazaridan qaraydigan oʻyinchilar ham bor. Urush tujjorlari uchun turfa xalqlar tortayotgan azob-uqubatlar qurol sotishdan olinadigan milliardlab dollarlik foydaga taqqoslaganda arzimasdir.

bir misol keltiramiz. Har kuni necha-necha bemor sening shifoxonangda tekinga davolanadi. Soʻngra boshqasining oldiga borib: “Yaxshiyam borsiz, agar saxovatingiz boʻlmaganida, biz qaerga bosh urardik, kim biz bilan shugʻullanardi! Dorilarimizni kim berar, bizlarni kim davolardi!” deyishsa, indamay ketasanmi? Aslo! “Shifoxona meniki, sizlarni davolagan, malhamlaringizni bergan, holingizdan xabar olgan menman. Rahmatni menga ayting!” deysan. Endi soʻrovimiz quyidagicha: – Sen eng oddiy yaxshiliklaringning ham boshqasiga berilishiga rozi boʻlolmayapsan. Alloh taolo bizlarga ato etgan nihoyasiz xayr va ehsonlarning boshqasiga nisbat berilishiga, tashakkur va minnatdorlik bildirilishiga qanday rozi boʻlsin?

– Sen ishongan yaratguvchi hikmat egasimi? Yoki ishlarini faqat koʻngil ochish uchun qilganmi? Har holda, bu dunyoni shunchalar chiroyli yaratgan va har borliqqa oʻnlab fazilatlar bergan Zot donodir. Zero, bunday hikmatli yaratish faqat Hakim zotga, yaʻʻni hikmat sohibiga xos. Bir nazar sol, dunyoda hamma narsaning vazifasi bor. Hech nima isrof qilinmaydi. Bekor va behuda narsa yoʻq. Bu ham yaratguvchimizning dono zotligini isbotlaydi. Zotan, buni inkor etsang, butun borliq senga qarshi turadi va oʻzlaridagi hikmatni koʻrsatib, seni yolgʻonchiga chiqaradi. Endi esa biroz sen haqingda gaplashaylik:

Frantsiyadagi sekulyarizm siyosatining mamlakatdagi musulmon jamiyatiga hamda uning radikallashuviga taʻʻsiri alohida tadqiq etilishi kerak boʻlgan mavzu hisoblanadi. Bu masala Frantsiya singari Oʻzbekistonda ham sodir boʻlayotgan jarayonlarning qaerga qarab ketayotganini tushunish uchun juda muhimdir.

Oxirgi vaqtlarda soqoli bor fuqarolarimiz huquqni muhofaza qiluvchi organlar tomonidan soʻroq qilinib, soqollari oldirilayotgani haqidagi xabarlarni koʻp eshityapmiz. Buning asl sababi nima? Soqol qoʻygan erkaklarning yuqoridagilarga yoqmasligimi?! Yoki bu ham bir islomofobiyaning koʻrinishimi?!

Ayni paytda dunyo yana qayta shakllanish ostonasida turibdi. Buning belgilarini dunyoni larzaga solayotgan voqea-hodisalarda koʻrish mumkin. Rossiya-Ukraina urushidan avvalroq zaiflashib borayotgan imperiya – AQSh va yangi paydo boʻlgan kuch – Xitoy oʻrtasidagi urush qaysidir maʻʻnoda boshlanib boʻlgan edi.