Бугун сиз билан дунё эътиборидан четда қолаётган, жуда катта тақиблар ва таҳдидлар остида яшаётган халқ тақдири ҳақида суҳбатлашамиз. Гап замонавий концлагерларда сақланаётган мазлум халқ ҳақида боради..

HRW Хитой Шинжон-Уйғур автоном районида автомобиль қисмларини тайёрлашда зарур бўлган алюминий ишлаб чиқаришда меҳнат лагерларида сақланаётган миллионлаб хитойлик мусулмонларни мажбурий ишлатаётганликда айблади.

Европарламент ва ЕИ Кенгаши Хитой автомобиль саноатида Шинжон-Уйғур автоном туманида уйғурларнинг мажбурий меҳнатидан фойдаланиб ишлаб чиқарилган маҳсулотларни тақиқлашга келишиб олди. Гап асосан Хитой автомобилларида қўлланилаётган алюминийнинг уйғурлар мажбурий меҳнатидан фойдаланиб ишлаб чиқарилаётгани ҳақида кетмоқда.

Туркия ташқи ишлар вазири Ҳоқон Фидан Хитойга юқори даражадаги ташрифи чоғида уйғурларнинг ҳуқуқлари топталаётгани ҳақида ҳеч нарса демади. Фақатгина имо-ишоралар тилида муносабат билдирди, жумладан, Шарқий Туркистон байроғи рангидаги бўйинбоғ тақиб, "Қошғар ва Урумчи шаҳарларини Хитой ва турк дунёсини боғловчи кўприк", деб атади.

Байден маъмурияти денгиз маҳсулотлари, алюминий ва пойабзал ишлаб чиқарувчи учта Хитой компанияси билан савдо қилишни тақиқлади. АҚШ Молия вазирлиги ушбу фирмаларни Шинжон-Уйғур автоном районида яшовчи туркий аҳолини мажбуран ишлатаётганликда айблаган.

Хитой уйғурлар ва бошқа туркий халқлар истиқомат қиладиган аҳоли пунктлари номларини ҳукумат ташвиқотини акс эттирувчи номларга ўзгартирмоқда. Ҳуқуқ ҳимоячиларига кўра, шу вақтга қадар туркий ёки исломга алоқадор бўлган 630 та қишлоқ номи ўзгартирилган.

Британия ташқи ишлар вазири Дэвид Ламми сайловолди кампаниясидаги ваъдаларига қарамай, Хитойнинг уйғур мусулмон озлигига нисбатан муносабатини геноцид деб эълон қилиш режасидан воз кечди. Аввалроқ Британиянинг янги ҳукумати сайловлар олдидан Фаластин давлатини тан олиш ваъдасидан ҳам юз ўгирган эди.

Ғарбнинг 15 давлати Хитойдан ҳибсга олинган барча уйғурлар ва тибетликларни озод қилиш ҳамда ҳуқуқ фаолларига яшаш жойларига боришига рухсат бериш талаб қилинган оммавий баёнотни имзолади.

Шарқий Туркистонда 2014 йилги воқеалар ортидан қўшниларига Қуръони каримни ўргатган аёл 10 йил муддатга қамалганди. Жазо муддати тугаганидан сўнг озодликка чиққан аёл яна ушланиб, "Қуръон ўқитиш орқали Хитойни парчалаш" айби билан 14 йилга озодликдан маҳрум этилди.

TikTok фойдаланувчилари иловадаги уйғурлар ҳуқуқлари бузилишига оид видеолар оммавий равишда ўчирилгани ҳақида хабар беришни бошлади. Бундан ташқари, Хитой сиёсатини танқид қилувчи контентлар ҳам олиб ташланмоқда.