Кеча, 17 июнь куни Остона шаҳрида "Марказий Осиё – Хитой" иккинчи саммити бўлиб ўтди. Марказий Осиё давлатлари раҳбарлари ҳамда Хитой раиси Си Цзинпин иштирок этган тадбирда Остона декларацияси ва Абадий яхши қўшничилик, дўстлик ва ҳамкорлик тўғрисидаги шартнома имзоланди.

Ҳар йили Москванинг Қизил майдони Россиянинг энг машҳур анъаналаридан бири – Совет Иттифоқининг Иккинчи жаҳон урушида фашистлар Германияси устидан қозонган ғалабасини нишонлайдиган Ғалаба куни саҳнасига айланади. Бироқ, тош кўчалардан танклар ўтаётган ва Кремл деворлари остида ҳарбий оркестр садолари янграётган бир пайтда, айтиш мумкинки, бу тадбир тарихий хотиралардан кўра кўпроқ геосиёсий маъно касб этмоқда. Давом этиб турган можаролар ва ўзгараётган иттифоқлар фонида бу йилги тадбирда Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг иштироки минтақанинг Россия Федерацияси билан нозик муносабатларини акс эттиради. Аммо савол туғилади: шон-шуҳрат ва дабдаба ортида Владимир Путин нишонлаш учун етарли сабаб топа оладими?

Украина билан стратегик ресурсларни биргаликда қазиб олиш бўйича келишувга эришгандан сўнг, АҚШ Марказий Осиёни нодир қазилмаларни олиш учун навбатдаги муҳим ҳудуд сифатида кўрмоқда. Мазкур минтақа катта захираларга эга бўлган ҳолда, Хитой ва Россиянинг кучли таъсирига қарамай, АҚШнинг эътибор марказидадир.

2025 йил 1 январь ҳолатига кўра, Россия колонияларида 30 мингдан ортиқ хорижлик маҳбус бор, улардан 69,5 фоизи Марказий Осиё давлатлари фуқароларидир.

Охирги уч йил ичида Литвага келаётган марказий осиёлик муҳожирлар сони 14 баробар ошди. Литва Давлат хавфсизлик департаменти раҳбари Дарюс Яунишкис ҳозирча жиддий хавотирлар учун асослар йўқлиги, бироқ Ғарбга қарши кайфият кучаётганини таъкидлади.

Остона шаҳрида "Марказий Осиё - Германия" саммити бўлиб ўтмоқда. Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев унда иштирок этиш учун Қозоғистонга жўнаб кетди.

Қирғизистон Қозоғистон ортидан Толибонни террорчи ташкилотлар рўйхатидан чиқарди. Минтақадаги кўплаб давлатлар Кобул билан кенг кўламли ҳамкорлик алоқаларини йўлга қўйди, қўшма лойиҳаларни амалга оширишга киришди. Бу давлатларнинг Толибон билан муносабатларни яхшилашга интилишининг сабаби нимада?

Ўзбекистон ва РФ энергетика вазирликлари Россиянинг «Тизим оператори»ни Марказий Осиё ягона энергетика тизимига қўшишга келишиб олди. Россия энергетика вазири Сергей Цивилёвнинг сўзларига кўра, мазкур ташаббус нафақат электр энергияси экспорти, балки давлатлар ўртасидаги оқимларни бошқариш билан ҳам боғлиқ.

Қозоғистон президенти Қосим-Жомарт Токаев давлат ташрифи билан Тожикистонга келди. Икки томонлама музокараларда давлатлар ўртасидаги сиёсий, иқтисодий ва ижтимоий алоқаларни янада кенгайтириш, ўзаро савдо алоқасини 2 млрд долларга етказиш масалалари муҳокама қилинди. “Иттифоқчилик муносабатларини мустаҳкамлаш бўйича биргаликдаги саъй-ҳаракатларимиз бутун Марказий Осиё минтақасида барқарор ўсиш ва барқарорликни таъминлашга хизмат қилади”, — деди Тоқаев ташриф давомида.

Қирғизистоннинг Иссиқкўл бўйидаги Чўлпон-Ота шаҳрида Марказий Осиё мамлакатлари фавқулодда вазиятлар вазирликлари раҳбарларининг минтақавий форум-кенгаши бўлиб ўтди. Тадбирда Марказий Осиё зилзила, сув тошқинлари, кўчки каби табиий офатларга мойил заиф ҳудуд бўлиб қолаётгани, аҳоли ва ҳудудларни табиий ҳамда техноген фавқулодда ҳодисалардан ҳимоя қилиш бўйича ўзаро ҳамкорликни кучайтириш зарурлиги таъкидланди.