Бу – деизм ҳақидаги олтинчи дарсимиз. Олдинги дарсимизда таҳлилимиз неъмат юзасидан бўлганди. Мазкур дарсда моликият мавзусини таҳлил қиламиз. Суҳбатдошимиз – яна бир деист. Унга юзланамиз:

Бир мисол келтирамиз. Ҳар куни неча-неча бемор сенинг шифохонангда текинга даволанади. Сўнгра бошқасининг олдига бориб: “Яхшиям борсиз, агар саховатингиз бўлмаганида, биз қаерга бош урардик, ким биз билан шуғулланарди! Дориларимизни ким берар, бизларни ким даволарди!” дейишса, индамай кетасанми? Асло! “Шифохона меники, сизларни даволаган, малҳамларингизни берган, ҳолингиздан хабар олган менман. Раҳматни менга айтинг!” дейсан. Энди сўровимиз қуйидагича: – Сен энг оддий яхшиликларингнинг ҳам бошқасига берилишига рози бўлолмаяпсан. Аллоҳ таоло бизларга ато этган ниҳоясиз хайр ва эҳсонларнинг бошқасига нисбат берилишига, ташаккур ва миннатдорлик билдирилишига қандай рози бўлсин?

– Сен ишонган яратгувчи ҳикмат эгасими? Ёки ишларини фақат кўнгил очиш учун қилганми? Ҳар ҳолда, бу дунёни шунчалар чиройли яратган ва ҳар борлиққа ўнлаб фазилатлар берган Зот донодир. Зеро, бундай ҳикматли яратиш фақат Ҳаким зотга, яъни ҳикмат соҳибига хос. Бир назар сол, дунёда ҳамма нарсанинг вазифаси бор. Ҳеч нима исроф қилинмайди. Бекор ва беҳуда нарса йўқ. Бу ҳам яратгувчимизнинг доно зотлигини исботлайди. Зотан, буни инкор этсанг, бутун борлиқ сенга қарши туради ва ўзларидаги ҳикматни кўрсатиб, сени ёлғончига чиқаради. Энди эса бироз сен ҳақингда гаплашайлик:

Охирги вақтларда соқоли бор фуқароларимиз ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар томонидан сўроқ қилиниб, соқоллари олдирилаётгани ҳақидаги хабарларни кўп эшитяпмиз. Бунинг асл сабаби нима? Соқол қўйган эркакларнинг юқоридагиларга ёқмаслигими?! Ёки бу ҳам бир исломофобиянинг кўринишими?!

Бугун – билим, маълумот кўпайди, илм олиш имко ниятлари чек-чегара билмай қолди. Бироқ илм-фан тараққий этгани сари руҳий таназзул, инсонийликдан, яратилиш мазмун-моҳиятидан узоқлашиш, ҳиссий ва қалбий ҳақиқатларни ақл ва мантиқ билан инкор этиш ҳам кучайди. Ана шундай инкорчилар орасида деистлар минг йиллар давомида ҳақлигини миллионлаб бор исботлаган ҳақиқатларни рад этишни бошлади. Ушбу изланишимизда уларни фош қилиш, ўзларининг усуллари, ақл ва мантиқ йўли билан инкор этишни мақсад қилдик. Учинчи қисм – деизмга кўра олам нима учун яратилгани ҳақида.

Aйрим исломофоб, жамиятни иккига бўлмоқчи бўлаётган, ғараз ниятли, халқнинг миллий, тарихий, эътиқодий муқаддасотларини йўқ қилмоқчи бўлаётган радикал атеист ва радикал либерал жамоалари, ўзларининг асоссиз ва исботланмаган далиллари билан, онг ва тафаккурни захарлашмоқчи. Биз эса улар иддао қилаётган “фактлар”га илмий ва исботланган фактлар билан жавоб берамиз.

Бугун – билим, маълумот кўпайди, илм олиш имкониятлари чек-чегара билмай қолди. Бироқ илм-фан тараққий этгани сари руҳий таназзул, инсонийликдан, яратилиш мазмун-моҳиятидан узоқлашиш, ҳиссий ва қалбий ҳақиқатларни ақл ва мантиқ билан инкор этиш ҳам кучайди. Ана шундай инкорчилар орасида деистлар минг йиллар давомида ҳақлигини миллионлаб бор исботлаган ҳақиқатларни рад этишни бошлади. Ушбу изланишимизда уларни фош қилиш, ўзларининг усуллари, ақл ва мантиқ йўли билан инкор этишни мақсад қилдик. Иккинчи қисм – одамлар нима учун деист бўлишлари ҳақида.

Замонавий дунёвий фанлар бўйича оламшумул ютуқларни тақдирлаб борувчи энг таниқли мукофот бўлган Нобель мукофотининг орасида мусулмонлар деярли йўқ. Бу ислом динининг муаммосими? Ёхуд бу ислом динидан воз кечиш ёки диний фонни камайтиришга асосли сабаб бўладими? Умуман, Нобель мукофоти ҳақиқатдан ҳам инсон бахт-саодатининг рамзими? Келинг, шу саволларга жавоб излаб кўрайлик.

Бугун – билим, маълумот кўпайди, илм олиш имкониятлари чек-чегара билмай қолди. Бироқ илм-фан тараққий этгани сари руҳий таназзул, инсонийликдан, яратилиш мазмун-моҳиятидан узоқлашиш, ҳиссий ва қалбий ҳақиқатларни ақл ва мантиқ билан инкор этиш ҳам кучайди. Ана шундай инкорчилар орасида деистлар минг йиллар давомида ҳақлигини миллионлаб бор исботлаган ҳақиқатларни рад этишни бошлади. Ушбу изланишимизда уларни фош қилиш, ўзларининг усуллари, ақл ва мантиқ йўли билан инкор этишни мақсад қилдик. Биринчи қисм – бебаҳо сезгилар инсонга нима учун берилгани ҳақида.

Исломнинг бугунги глобал миқёсда жонланиши Ўзбекистонда ҳам сезилмоқда. Бир томондан хорижий кучлар, иккинчи томондан ички сиёсий элита, ҳар бири ўз манфаатларидан келиб чиқиб, Ислом динининг ривожланиши, илмий тилда айтганда “диний фоннинг ортиши” қай даражада мамлакат барқарорлигини таъминлаши ёки аксинча, сиёсий инқирозга етаклаши эҳтимолини баҳолашга уринмоқда.