Дунёдаги 457 та муҳим табиий кўлдан 43 фоизи қуриди – Science
Science журнали эълон қилган тадқиқот натижаларига кўра, дунёдаги 457 та муҳим табиий кўлнинг 43 фоизи қуриган. Шунингдек, дунёдаги чучук сувнинг 87 фоизини ўз ичига олган кўллар билан боғлиқ вазият хавотир уйғотади.
Иқлим
барқарорлиги учун кўл сувлари ниҳоятда муҳим экани эслатилган тадқиқотда иқлим
ўзгариши, тўғонлар ҳамда дарё оқимлари йўналишига аралашиш каби инсон фаолияти чучун
сув ресурсларининг камайишига сабаб бўлган.
Тадқиқотда
1992-2020 йилларда чучук сув ресурсларининг 53 фоизи, жумладан, кўллар
қисқаргани қайд этилган. Йўқотилган муҳим табиий кўлларнинг учдан бир қисми “Ички
Тибет платоси” ҳудудига тўғри келади ва уларнинг аксарияти қишлоқ хўжалигида ер
ости сувларидан ҳаддан зиёд ортиқча фойдаланиш натижасида қуриган.
Шу вақт
давомида ичишга яроқли сув миқдори 602,28 куб километрга камайган.
Мавзуга алоқадор
-
“Толибон” томонидан қурилаётган 285 километрлик Қўштепа канали Амударёдан ҳар йили 4-4,5 куб километр ёки 12-13 фоиз сувни олади. Бу эса Ўзбекистон ва Туркманистонда сув таъминотини 80 фоиздан 65 фоизга тушишига олиб келади. Афғонистоннинг ҳеч бир халқаро трансчегаравий ҳужжатни имзоламагани музокараларни қийинлаштираётгани айтилди.
-
БМТ маълумотларига кўра, 2030 йилга келиб дунёда 3,3 миллиарддан ортиқ аҳоли тоза сув ва санитария таъминотидан маҳрум бўлиши мумкин. Дунё мамлакатларининг ярмида дарёлар, кўллар ва сувли қатламлар каби чучук сув экотизимлари бузилмоқда, дарёлар ва кўллар қурияпти, сувли қатламлар ҳаддан ташқари эксплуатация қилинмоқда. Бу эса ҳар йили ер ости сувлари сатҳининг кескин пасайишига олиб келмоқда.
