Бу йил қиш қаттиқ келиши мумкинлиги айтилди
Жаҳон метеорология ташкилоти (WMO) кўплаб мамлакатларни 2024-2025 йиллар қишида қаттиқ совуқ тушиши ва қор бўронлари бўлиши мумкинлигидан огоҳлантирди.
Қайд
этилишича, глобал исиш туфайли иссиқлик тақсимоти мувозанатининг бузилиши ва
улар билан бирга келадиган бўронлар оғир табиий шароитларни яратади. Эл-Ниньо ҳодисаси
туфайли ёзнинг жазирама иссиғидан кейин қиш ойларида совуқ ҳарорат ва қор
бўронлари кузатилиши мумкин.
2024 йилнинг
октябри ва 2025 йил феврали ораси муҳим давр
WMO жорий
йил охиригача Ла-Нинья содир бўлиш эҳтимоли 60 фоизни ташкил қилишини маълум
қилди. Шамол, босим ва ёғингарчилик каби тропик атмосфера циркульяциясидаги
ўзгаришлар 2024 йил октябрь ва 2025 йил февраль ойларида кузатилиши мумкин.
Ла-Нинья
қандай содир бўлади?
Шамол, босим ва ёғингарчилик каби тропик атмосфера
ўзгаришларига сабаб бўладиган
Ла-Нинья ҳодисаси Тинч океани ва
шарқий экваториал қисмида океан юзаси ҳароратининг ўзгариши билан бирга,
бўронлар, бўронлар ва кучли қор таъсирига эга. Ла-Нинья Эл-Ниньонинг тескари таъсирига
эга.
"Ҳар бир Ла-Нинья
ҳодисасининг таъсири унинг интенсивлиги, давомийлиги, йил вақти ва бошқа иқлим
омиллари билан ўзаро таъсирига қараб ўзгаради", дейилади тайёрланган
ҳисоботда.
Рекорд
даражадаги иссиқ йиллар
"Биз 2023 йилнинг июнь ойидан бери глобал қуруқлик ва
денгиз юзаси ҳароратининг узоқ муддатли ўсишига гувоҳ бўлдик. Ҳатто қисқа муддат совутадиган Ла-Нинья ҳодисаси содир бўлса ҳам, бу атмосферани иссиқ ушлаб
турадиган иссиқхона газлари туфайли
глобал ҳароратнинг узоқ муддатли траекториясини ўзгартирмайди”, - деди WMO бош котиби Селест Сауло.
Сауло, шунингдек, 2020 йилдан 2023 йил бошигача давом этган
Ла-Нинья ҳодисасининг совутиш
эффектига қарамай, сўнгги 9 йил рекорд даражадаги энг иссиқ йиллар бўлганини
таъкидлади.
Охирги 3 ойда нейтрал шароитлар (Эл-Ниньо ҳам, Ла-Нинья ҳам эмас) ҳукмрон
бўлганини таъкидлаган Сауло кучли иссиқлик ва кучли ёмғирлар билан бирга кенг
тарқалган экстремал об-ҳаво шароитлари кузатилганини билдирди.
Сауло иқлим ўзгариши ва экстремал об-ҳаво ҳодисаларига қарши
кураш бўйича "Барча учун эрта огоҳлантиришлар" ташаббуси WMO’нинг
асосий устувор йўналиши бўлиб қолаётганини таъкидлади.
Мавзуга алоқадор
-
Океанлар сатҳида кунлик ўртача ҳарорат рекорд даражада кўтарилди. Авваллари 20 йилда кузатилган ҳарорат кўтарилиши 2023 йилнинг ўзида қайд этилди. Денгиз сувининг илиши сув остидаги экотизимининг ўзгаришига, кучли тропик бўронларнинг вужудга келишига сабаб бўлмоқда.
-
Ўтган йили Европада кузатилган рекорд даражадаги иссиқ ҳаво туфайли 50 мингга яқин киши ҳаётдан кўз юмди. 2023 йилда жазирама билан боғлиқ ўлимлар Грецияда энг юқори даражага етган – ҳар миллион кишига 393 та ўлим, Италияда бу кўрсаткич 209 та, Испанияда 175 тани ташкил этган. Айни пайтда қитъа дунёнинг бошқа қисмларига қараганда тезроқ исимоқда.
