AQShda migrantlar inqirozi Texas va Bayden maʻʻmuriyati oʻrtasidagi ziddiyatlarni kuchaytirmoqda
AQShning Texas shtati mamlakatning janubiy chegaralaridan oqib kelayotgan noqonuniy muhojirlarga qarshi qatʻʻiy qonunlar qabul qilib, chegaralarga tikanli sim toʻsiqlarni oʻrnatmoqda. Bu esa Jo Bayden boshchiligidagi federal hukumatga maʻʻqul kelayotgani yoʻq. Natijada chegara hududida federal hukumatga boʻysunuvchi chegara xizmati hamda shtat maʻʻmuriyati boʻysinuvidagi Milliy gvardiya xodimlari oʻrtasida ham ziddiyatlarni keltirib chiqarmoqda. Azon Global tahlilchisi Muhammad Dovud Asadulloh ushbu vaziyatga bir qur nigoh tashladi.
Bayden maʻʻmuriyati va Texas gubernatori Greg Abbott oʻrtasida
immigratsiya siyosati boʻyicha qarama-qarshilik yuzaga keldi. Bu ziddiyat Texasning
federal buyruqlarni buzgani va AQSh-Meksika chegarasi boʻylab koʻproq tikanli
simlarini oʻrnatishi sababli yana ham jiddiy tus oldi.
Muhojirlarning chegaradan oʻtishiga chek qoʻyishga qaratilgan tikanli
simlarni chegara hududi boʻylab oʻrnatish masalasi mojaroning asosini tashkil qiladi.
AQSh janubiy chegarasida muhojirlar inqirozi davom etar ekan, shtat va mamlakat rahbariyati oʻrtasidagi kelishmovchilik
yanada kuchaymoqda.
Texas gubernatori Greg Abbott muhojirlarning boshpana soʻrashi
uning shtatiga "bosqin" ekanligini eʻʻlon qilgan va chegaradagi federal
hokimiyatni oʻz qoʻliga olganini oqlab chiqqan edi.
Bayden maʻʻmuriyati va Texas oʻrtasida qarama-qarshilikning
asosi Kongress shu hafta muhokama qiladigan ikki partiyaviy immigratsiya qonuni
bilan bogʻliq. Prezident Bayden, agar qonun loyihasi qoʻllab-quvvatlansa, muhojirlarning AQShga kirishini toʻxtatishini taʻʻkidladi.
Kelishmovchilikning yana bir asosi shunda: Bu Texasning chegara
xizmati federal xizmat xodimlarini Mektssikadan noqonuniy ravishda kesib oʻtadigan migrantlar uchun asosiy
oʻtish nuqtasi boʻlgan
AQSh-Meksika chegarasidagi zonaga
kiritishdan bosh tortishi bilan bogʻliq. Ushbu bahs noqonuniy kesib oʻtish va
Texasning Rio Grandedagi suzuvchi toʻsiqlar kabi agressiv chegara choralarini
qoʻllashi bilan yana ham zoʻraydi.
Texas yaqinda muhojirlarni noqonuniy kirish aybi bilan hibsga
olishga ruxsat beruvchi yangi qonunni qabul qildi va bu Bayden maʻʻmuriyati bilan
munosabatlarni yanada keskinlashtirdi. Federal hukumat, agar shtat hukumatga
mamlakatga noqonuniy ravishda kirgan muhojirlarni hibsga olish, qamoqqa olish,
jinoiy javobgarlikka tortish va deportatsiya qilish imkonini beruvchi ushbu qonunni qoʻllasa,
Texas hukumatiga nisbatan qonuniy choralar qoʻllashi mumkinligi haqida
ogohlantirdi.
Ushbu keskinliklarga javoban Bayden maʻʻmuriyati AQShdagi
tartibsiz immigratsiyaga qarshi eng qattiq qoidalardan biri boʻlgan SB4 qonuni
boʻyicha Texasni sudga berish bilan tahdid qildi. Mazkur qonun mahalliy hokimiyat
organlariga tegishli hujjatlarsiz shaxslarni hibsga olish va deportatsiya jarayonini
boshlash huquqini beradi.
Davom etayotgan kelishmovchiliklar fonida gubernator Greg
Abbott oʻzini Bayden maʻʻmuriyatining pozitsiyasiga qarshi ekanligini eʻʻlon qildi va
chegara boʻylab qoʻshimcha tikanli simlarni oʻrnatishga vaʻʻda berdi. AQSh-Meksika
chegarasini nazorat qilish ustida kurashning kuchayishi immigratsiya siyosati va ularni
qoʻllash bilan bogʻliq murakkab muammolarni oʻrtaga chiqarishi mumkin.
AQSh Chegara xizmati 2021
yil yanvarʻ oyi
— Bayden maʻʻmuriyatining boshidan beri 2023
yil dekabrigacha chegarani noqonuniy kesib oʻtmoqchi boʻlgan 6,3 million muhojirga toʻqnash kelgan.
Ularning qariyb 4
millioni yoki taxminan 58 foizi qisman Texasdagi chegara sektorlarida boʻlgan.
Qolaversa, Milliy xavfsizlik departamenti hisob-kitoblariga koʻra, 1,6-1,8
millionga yaqin noqonuniy muhojirlar chegara xizmati tomonidan qoʻlga olinmasdan,
xavfsiz ravishda mamlakat ichiga kirib ketgan.
Chegarani
noqonuniy kesib
oʻtuvchilar soni ortgani
sababli Texas gubernatori Greg Ebbott 2021 yil martda chegara
xavfsizligini qoʻllab-quvvatlash maqsadida Texas milliy gvardiyasi, Texas jamoat
xavfsizligi departamenti (DPS) va boshqa huquq-tartibot xodimlarini joylashtirish
boʻyicha shtat darajasidagi tashabbus boʻlgan Lone Star operatsiyasini boshladi. Chegara
xizmati va Texas agentliklari oʻrtasida
kelishmovchiliklar avvaldan boʻlib kelgan.
Vaziyatni yana ham jiddiylashtirgan holat shu boʻldiki, Texas
Milliy gvardiyasi 2023 yil oktabrigacha Eagle dovoni yaqinidagi chegaraga 70 mingga yaqin tikanli sim
joylashtirgan edi. Chegara xizmati xodimlari bundan norozi boʻldi, chunki bu ularning chegara boʻylab
harakatlanishlari,
ayniqsa daryo qirgʻogʻidan oʻtish imkoniyatini cheklardi. Texas Milliy gvardiyasi va DPS vaqti-vaqti bilan
xavf ostida qolgan muhojirlarga koʻmak berish yoki ularni chiqarib yuborish yoxud
qoʻyib yuborish maqsadida simlarni uzib qoʻyishadi, biroq Chegara xizmati bu simlarni
butunlay kesib tashlash kerak, deya Texas bilan
kelishmovchilik yuzaga chiqardi.
2023 yil
sentyabrʻ oyida Chegara xizmati Texas milliy gvardiyasi orqali Eagle Passda
(Texas) oʻrnatilgan tikanli simni kesishni boshladi. 24 oktabrʻ
kuni esa Texas shtati
federal sudda chegara xizmatini simni kesishni toʻxtatishni talab qildi. Sud bu talabni rad etdi. Shundan
soʻng Texas beshinchi sud uchun Qoʻshma Shtatlar apellyatsiya sudiga shikoyat qildi. Sud
favqulodda holatlardan tashqari chegara xizmatidan simlarni kesmaslikni buyurdi.
Shundan soʻng vaziyat biroz yumshadi. Biroq 10 yanvarʻ
kuni Texas shtati Eagle Pass shahriga tegishli va Rio-Grandiga tutashgan Shelbi-parkni
egallab oladi. Tagʻin vaziyat keskin nazoratdan chiqib ketdi. Shundan soʻng Texas
Milliy gvardiyasi bogʻ atrofida toʻsiqlar oʻrnatdi va chegara xizmati xodimlariga
bogʻ obʻʻektlariga, jumladan, qayiq rampasiga kirishini taqiqlab qoʻydi.
Yigirma besh nafar respublikachi gubernator, gubernator Ebbott va uning Texas
shtatini “noqonuniy muhojirlar, fentanil kabi halokatli dorilar va terrorchilar”
ishgʻol etayotgani haqidagi daʻʻvosini qoʻllab-quvvatlovchi qoʻshma bayonot chiqardi. Ebbotning bayonotini yana
koʻpchilik qoʻllab quvvatladi.
Huquq professori, Texas A&M universiteti huquq fakulʻtetining immigrantlar
huquqlari klinikasi direktori Fatma Marufning taʻʻkidlashicha, "Texasning bu
harakati boshpana soʻrash huquqiga taʻʻsiri koʻrsatadi hamda juda tashvishli".
“Bizning immigratsiya qonunchiligimizda taʻʻqibdan qochgan
odamlar uchun boshpana izlash huquqi kafolatlangan. Tikanli sim yotqizish esa biz
qilayotgan ishning aksi”, dedi u.
Bayden Ukraina urushi va boshqa tashqi siyosat jabhalariga
koʻproq mablagʻ yoʻnaltirish maqsadida chegarani yopish niyatida.
( https://www.wsws.org/en/articles/2024/01/29/sizq-j29.html
)
Juma kuni kechqurun Oq uy eʻʻlon qilgan bayonotda prezident Jo Bayden oʻzining
respublikachi "hamkasblariga" agar respublikachilar 110 milliard
dollarlik qoʻshimcha moliyalashtirish paketini qabul qilishga yordam berishsa,
AQSh-Meksika chegarasini toʻliq "yopib qoʻyish"ga vaʻʻda berdi.
Qoʻshimcha moliyalashtirish toʻgʻrisidagi qonun loyihasi, shuningdek,
Isroil uchun 14,5 milliard dollar, chegara xavfsizligi uchun 14 milliard dollar hamda Tayvan va AQSh bilan
Xitoyga qarshi boshqa Janubiy Osiyo rejimlariga harbiy yordam uchun yana milliardlab
mablagʻni nazarda tutadi.
Respublikachilar
uchun qoʻshimcha paket boʻyicha etakchi muzokarachilardan biri hisoblangan senator Jeyms Lankford
taklif qilingan ikki partiyaviy Senat qonun loyihasida chegara siyosatidagi keskin
oʻzgarishlarni taʻʻkidladi. U Fox News Sunday dasturiga shunday dedi:
“Qonun loyihasi har kungi noqonuniy kesib oʻtishni nolga
tushirishga qaratilgan. Amnistiya yoʻq. Bu chegara xizmati xodimlari sonini
koʻpaytiradi, boshpana xizmati
xodimlarini koʻpaytiradi. Bu hibsxonalarni koʻpaytiradi, shu orqali biz
odamlarni tezroq hibsga olishimiz va soʻng deportatsiya qilishimiz mumkin boʻladi”.
Muhammad Dovud Asadulloh