Uch savolga uch javob
Umar ibn al-Xattob davrlarida u kishining huzurlariga uch kishi miskin bir yigit bilan kirib shunday deyishdi:
– Ey moʻʻʻminlar amiri, mana bu yigitdan biz uchun qasos
olishingizni soʻraymiz, sababi bu inson bizni otamizni oʻldirdi.
Umar ibn al-Xattob:
– Nima uchun otalarini oʻldirding?
Yigit:
– Men tuya va echkilarni oʻtlatib yuruvchi choʻponman. Tuyalarimdan
biri otalarining eridagi daraxtni egani uchun otalari tuyamni tosh bilan urib,
oʻldirib qoʻydi. Keyin men ham huddi shu toshni olib otalarini urgandim, oʻlib
qoldi.
Umar ibn al-Xattob dedi:
– Demak, sen jazoga mahkumsan.
Yigit:
– Menga uch kun muhlat bering. Otam vafot etganlar. Menga va
kichik ukamga bir xazinani meros etib qoldirganlar. Agar meni qatl etsangiz,
mendan keyin meros ham yoʻqoladi, ukam ham hech vaqosiz qoladi.
Umar ibn al-Xattob:
– Kim seni qaytib kelishingga kafil boʻla oladi?
Yigit odamlarning yuziga razm solib chiqar ekan, mana shu inson
deb Abu Zarrga ishora qiladi.
Umar ibn al-Xattob:
– Ey Abu Zarr, sen shu yigitga kafilmisan?
Abu Zarr:
– Ha, ey moʻʻʻminlarning amiri.
Umar ibn al-Xattob:
– Sen u yigitni tanimaysan. Agarda qochib ketgudek boʻlsa,
uning oʻrniga seni jazoga tortaman.
Abu Zarr dedi:
– Men unga kafilman, ey moʻʻʻminlar amiri.
Shu bilan yigit joʻnab ketdi. Oradan bir kun, ikki kun va
nihoyat uchinchi kun oʻtyapti hamki, yigitdan darak yoʻq. Odamlarning barchasi Abu
Zarrdan xavotirda edilar. Uni aslo jazoga tortilishini istamas edilar.
Shu mahal, shom namozidan biroz oldin yigit xalloslab yugurib
etib keldi. Uning yuzidan charchab, holdan toygani bilinib turar edi. Yigit Umar
ibn al-Xattob, moʻʻʻminlar amirining oldilariga kelib toʻxtadi.
Yigit:
– Xazinani ukamga topshirib keldim. Endi, meni jazolashingiz
mumkin. Men sizning ixtiyoringizdaman.
Umar ibn
al-Xattob hayron boʻlib soʻradilar:
– Seni nima qaytardi? Qochib ketishing ham mumkin ediku?!
Yigit:
– Rasulullohning vafotlaridan soʻng, “odamlarda “ahd va vafo”
degan narsa qolmabdi“, deb aytishlaridan choʻchidim.
Umar ibn al-Xattob Abu Zarrdan soʻradilar:
– Nimaga sen kafil boʻlding?
Abu Zarr:
– “Rasulullohning vafotlaridan soʻng odamlarda “yaxshilik”
qolmabdi“, deb aytishlaridan qoʻrqdim.
Oʻlib ketgan odamning farzandlari bundan taʻʻsirlanib, “biz
uni afv etdik“ deb aytdilar.
Umar ibn al-Xattob:
– Nimaga? Nima uchun?
Yigitlar:
– Odamlar “Rasulullohning vafotlaridan soʻng odamlardan “afv”
yoʻqolib ketyapti“, deb aytishlaridan qoʻrqyapmiz.
“Umar ibn Xattob zamonidagi ajoyib qissalar” kitobidan
Mavzuga aloqador
-
Kunlardan bir kun Rum podshohi Bogʻdod musulmonlariga uch savol berish amri bilan oʻz elchisini joʻnatdi. Elchi shaharga etib borgach, xalifaga podshohning istagini bildirdi. Shunda xalifa shahar ulamolarini saroyga yigʻishni buyurdi.
-
Molik ibn Dinordan tavba qilishiga nima sabab boʻlganini soʻrashdi. U bunday javob berdi: «Ilgari men oʻyin-kulgi va ichkilikka qattiq berilgan edim. Koʻngil xushi uchun bir joriya sotib oldim. Maʻʻlum muddat oʻtib, qizchalik boʻldik. Men qizimni juda yaxshi koʻrardim. Oʻsib-ulgʻayib emaklaydigan, keyin yuradigan boʻldi. Qachon men aroq ichmoqchi boʻlsam, u qoʻlimdan tortib olib, aroqni toʻkib yuborar edi. U ikki yoshga etgach, vafot etdi. Men qaygʻuda qoldim...
