Киев ва Москва якшанба оқшомида Европада энг йирик ҳисобланган Запорожье АЭС ҳудудида содир бўлган йирик ёнғиндан кейин бир-бирини айбламоқда. Иккала томон ҳам ёнғин радиациявий хавфсизликка таъсир қилмаганини тан олишмоқда, бироқ МАГАТЭ бу каби ҳодисаларнинг эҳтимолий таҳдиди ҳақида огоҳлантирмоқда.

Украина президенти Владимир Зеленский бир кун аввал Россия томонидан 2022 йилдан бери босиб олинган Запорожье АЭСдаги ёнғин россиялик ҳарбийлар томонидан содир этилганини таъкидлади. Кремль томонидан тайинланган Запорожье губернатори Евгений Балицкий эса ёнғинга Украина томонидан ўқ узилиши сабаб бўлганини иддао қилди. Ёнғин Украина қўшинлари Курск вилоятида Россия ҳудудига бостириб кирганидан бир ҳафта ўтмасдан содир бўлди, деб таъкидлайди Reuters.

Халқаро атом энергияси агентлиги (МАГАТЭ) кузатувчилари олтита реакторли станцияда кечқурун бир неча портлаш овози эшитилгани, станциянинг шимоли-ғарбий қисмидан қуюқ тутун кўтарилганини маълум қилган.

“[Кузатувчи] гуруҳига бугун станциянинг совутиш минораларидан бирига дрон ҳужуми содир этилгани ҳақида хабар берилди. МАГАТЭ бош директори Рафаэл Мариано Гросси бу ядро хавфсизлигига таъсир қилмаслигини тасдиқлади”, — дейилади ташкилот баёнотида.

Россиянинг «Росатом» давлат корпорацияси асосий ёнғин соат 23:30 да Фавқулодда вазиятлар вазирлигининг ўт ўчирувчилари томонидан ўчирилганини маълум қилди. Корпорациянинг таъкидлашича, иккита совутиш минорасидан бирига Украина учувчисиз учоқлари томонидан иккита тўғридан-тўғри зарба берилган, бунинг натижасида ички тузилмаларда ёнғин содир бўлган.

“Росатом” маълумотларига кўра, совутиш минорасининг ички тузилмаларига “жиддий зарар етказилган”, “бу ҳодисани ядровий терроризм акти сифатида тавсифлаш мумкин”.

Украинанинг “Энергоатом” компанияси ҳам совутиш минораларидан бири ва бошқа жиҳозларига шикаст етганини маълум қилди.

Энергоатом далил келтирмасдан туриб, Россия ҳарбий техника ва портловчи моддаларни сақлаш учун атом электр станцияларида совутиш минораларидан фойдаланаётганини ва ёнғинга бепарволик ёки ўт қўйиш сабаб бўлиши мумкинлигини билдирди.

Украина ва Россия томони ёнғин радиациявий фонга таъсир қилмаганини таъкидламоқда. Украина Фавқулодда вазиятлар бўйича давлат хизмати мамлакатда радиациявий вазият барқарор эканлигини, “ортиқчалик қайд этилмаганини” маълум қилди. Украина Ички ишлар вазирлиги раҳбари Игор Клименко ҳам техноген келиб чиқадиган радионуклидлар аниқланмаганини айтди.

"Ҳозирча радиация даражаси нормал, - деди Зеленский. - Аммо россиялик террорчилар АЭС устидан назоратни ўз қўлларида ушлаб турар экан, вазият нормал бўлмайди ва бўлиши ҳам мумкин эмас. Запорожье АЭС эгаллаб олинган биринчи кундан бошлаб Россия ундан Украинани ҳам, бутун Европа ва дунёни шантаж қилиш учун фойдаланмоқда”.

Заводда совутиш ҳовузининг шимолий томонида завод периметри ташқарисида жойлашган иккита совутиш минораси мавжуд, аммо улар Запорожье АЭС тўлиқ қувват билан ишлаганда ишлатилган, иш музлатилгандан кейин эмас.

Запорожье АЭСдаги ёнғин Украинанинг Курск АЭС жойлашган Россиянинг Курск вилоятига бостириб кириши бошланишида содир бўлган ва у олти кундан ортиқ давом этмоқда.

Россия Европадаги энг йирик Запорожье АЭСни 2022 йилда Украинага кенг кўламли босқинни бошлаганидан кўп ўтмай қўлга киритди. Станциядаги барча олтита ядро реакторлари ҳозир совуқ тўхтаб қолган. Бу реакторлар ёпилилиши ва паст босим остида сақланишини англатади. Охирги реактор шу тарзда жорий йилнинг апрель ойида музлатилган эди.