Ostonada Shanxay hamkorlik tashkiloti sammiti boshlandi

Ostonada Qozogʻiston raisligida Shanxay hamkorlik tashkilotining 24-sammiti ish boshladi. “Koʻp tomonlama muloqotni mustahkamlash: barqaror tinchlik va taraqqiyotga intilish” shiori ostida oʻtayotgan sammitning asosiy kun tartibi dolzarb xalqaro va mintaqaviy muammolarni hal etishda ShHT rolini kuchaytirishdan iborat boʻladi. ShHT+ formatidagi sammitda 16 mamlakat davlat va hukumat rahbarlari, shuningdek, BMT, IHTT, Oziq-ovqat xavfsizligi boʻyicha Islom tashkiloti, MDH, KXShT kabi xalqaro tashkilotlar vakillari ishtirok etmoqda. Sammit davomida Belaruv ShHTning 10-toʻlaqonli aʻʻzosi boʻldi.

Ostona shahrida Qozogʻiston raisligida Shanxay hamkorlik tashkilotiga aʻʻzo davlatlar rahbarlarining 24-sammiti boshlandi. ShHT+ formatidagi sammitda 16 davlatning davlat va hukumat rahbarlari ishtirok etmoqda.

Sammitda Turkiya, Moʻgʻuliston, Ozarbayjon, Qatar, BAA va Turkmaniston rahbarlari ham kuzatuvchi va muloqot boʻyicha hamkor sifatida ishtirok etmoqda.

Bir qator xalqaro tashkilotlar, jumladan, BMT, Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti, Osiyoda hamkorlik va ishonch choralari boʻyicha konferentsiya, Oziq-ovqat xavfsizligi boʻyicha Islom tashkiloti, Mustaqil davlatlar Hamdoʻstligi, Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkiloti, Evroosiyo iqtisodiy komissiyasi kabi qator xalqaro tashkilotlar ham yuqori darajada taqdim etilgan.

“Koʻp tomonlama muloqotni mustahkamlash: barqaror tinchlik va taraqqiyotga intilish” shiori ostida oʻtayotgan sammitning asosiy kun tartibi dolzarb xalqaro va mintaqaviy muammolarni hal etishda ShHT rolini kuchaytirishdan iborat boʻladi.

Rahbarlar barqarorlikni taʻʻminlash uchun birinchi navbatda xalqaro savdo va iqtisodiyotga eʻʻtibor qaratish niyatida. Sammitda mintaqaviy xavfsizlik, infratuzilma, energetika, ekologiya, sogʻliqni saqlash, turizm, taʻʻlim, raqamlashtirish, transport va logistika masalalari ham muhokama qilinadi.

Sammit yakunlari boʻyicha turli sohalarga oid 20 dan ortiq hujjatlar, jumladan, ShHTning dolzarb xalqaro va mintaqaviy muammolar boʻyicha pozitsiyasi va istiqbolli tadqiqotlari boʻyicha oʻz ifodasini topgan Ostona deklaratsiyasi, shuningdek, “ShHTning 2035 yilgacha rivojlanish strategiyasi” hamda 2030 yilgacha ShHTning energetika hamkorligini rivojlantirish strategiyasi”ni qabul qilish rejalashtirilgan.

Terrorizmga qarshi kurash sammit kun tartibidagi muhim mavzulardan biri boʻladi. Tadbirda “2025-2027 yillarga moʻljallangan terrorizm, separatizm va ekstremizmga qarshi kurashish boʻyicha hamkorlik dasturi” va “ShHTning 2024-2029 yillarga moʻljallangan narkotiklarga qarshi kurash strategiyasi” muhokama qilinadi.

Belarus Shanxay hamkorlik tashkilotiga toʻla huquqli aʻʻzo boʻldi. Tegishli qaror Ostona shahrida boʻlib oʻtgan ShHTga aʻʻzo davlatlar Davlat rahbarlari kengashining yigʻilishida imzolandi.

Shunday qilib, Belarus ShHTning toʻliq huquqli, oʻninchi aʻʻzosiga aylandi. Tashkilotda Hindiston, Eron, Qozogʻiston, Xitoy, Qirgʻiziston, Pokiston, Rossiya, Tojikiston va Oʻzbekiston ham xuddi shunday maqomga ega.

Shanxay hamkorlik tashkilotiga asos solgan Rossiya, Xitoy, Qozogʻiston, Qirgʻiziston va Tojikiston rahbarlari birinchi marta 1996 yilda Shanxayda yigʻilib, Rossiya va Xitoy oʻrtasidagi chegara barqarorligini taʻʻminlash boʻyicha shartnoma imzolagan edi.

 

Dastlab tashkilot "Shanxay beshligi" deb nomlandi, biroq 2001 yilda Oʻzbekiston tashkilotga aʻʻzo boʻlganidan soʻng u Shanxay hamkorlik tashkiloti nomini oldi. 2017 yilda tashkilotga Hindiston va Pokiston, keyinroq esa Eron aʻʻzo boʻldi.

Shanxay hamkorlik tashkilotida kuzatuvchi davlatlar – Moʻgʻuliston va Afgʻoniston, muloqot boʻyicha hamkorlar – Turkiya, Ozarbayjon, Misr, Saudiya Arabistoni, Birlashgan Arab Amirliklari, Bahrayn, Qatar, Armaniston, Kambodja, Quvayt, Maldiv orollari, Myanʻma, Nepal va Shri-Lanka.

ShHTning asosiy maqsadlari qatoriga aʻʻzo davlatlar oʻrtasida oʻzaro ishonchni mustahkamlash, mintaqada tinchlik, xavfsizlik va barqarorlikni saqlash maqsadida hamkorlikni rivojlantirish, terrorizmga qarshi birgalikda kurashish, iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirish va madaniy hamkorlikni kengaytirish kiradi.

ShHT Bosh kotibiyati Pekinda, Mintaqaviy aksilterror tuzilmasi esa Toshkentda faoliyat yuritadi.

Sammitdan soʻng ShHTga raislik Xitoyga oʻtadi.