Dunyodagi 457 ta muhim tabiiy koʻldan 43 foizi quridi – Science
1992-2020 yillarda tabiiy chuchuk suv resurslar, jumladan tabiiy koʻllar hajmi 53 foizga kamaygan.
Science jurnali
eʻʻlon qilgan tadqiqot natijalariga koʻra, dunyodagi 457 ta muhim tabiiy koʻlning
43 foizi qurigan. Shuningdek, dunyodagi chuchuk suvning 87 foizini oʻz ichiga olgan
koʻllar bilan bogʻliq vaziyat xavotir uygʻotadi.
Iqlim
barqarorligi uchun koʻl suvlari nihoyatda muhim ekani eslatilgan tadqiqotda iqlim
oʻzgarishi, toʻgʻonlar hamda daryo oqimlari yoʻnalishiga aralashish kabi inson faoliyati chuchun
suv resurslarining kamayishiga sabab boʻlgan.
Tadqiqotda
1992-2020 yillarda chuchuk suv resurslarining 53 foizi, jumladan, koʻllar
qisqargani qayd etilgan. Yoʻqotilgan muhim tabiiy koʻllarning uchdan bir qismi “Ichki
Tibet platosi” hududiga toʻgʻri keladi va ularning aksariyati qishloq xoʻjaligida er
osti suvlaridan haddan ziyod ortiqcha foydalanish natijasida qurigan.
Shu vaqt
davomida ichishga yaroqli suv miqdori 602,28 kub kilometrga kamaygan.
Mavzuga aloqador
-
“Tolibon” tomonidan qurilayotgan 285 kilometrlik Qoʻshtepa kanali Amudaryodan har yili 4-4,5 kub kilometr yoki 12-13 foiz suvni oladi. Bu esa Oʻzbekiston va Turkmanistonda suv taʻʻminotini 80 foizdan 65 foizga tushishiga olib keladi. Afgʻonistonning hech bir xalqaro transchegaraviy hujjatni imzolamagani muzokaralarni qiyinlashtirayotgani aytildi.
-
BMT maʻʻlumotlariga koʻra, 2030 yilga kelib dunyoda 3,3 milliarddan ortiq aholi toza suv va sanitariya taʻʻminotidan mahrum boʻlishi mumkin. Dunyo mamlakatlarining yarmida daryolar, koʻllar va suvli qatlamlar kabi chuchuk suv ekotizimlari buzilmoqda, daryolar va koʻllar quriyapti, suvli qatlamlar haddan tashqari ekspluatatsiya qilinmoqda. Bu esa har yili er osti suvlari sathining keskin pasayishiga olib kelmoqda.
