Bu yil qish qattiq kelishi mumkinligi aytildi
Jahon meteorologiya tashkiloti 2024-2025 yillar qishida qattiq sovuq tushishi va qor boʻronlari boʻlishi mumkinligidan ogohlantirdi. Bu yoz oylarini kuzatuvlar tarixidagi eng issiq boʻlishiga xizmat qilgan El-Ninʻo iqlim hodisasi oʻrnini La-Ninʻya egallagani bilan izohlandi.
Jahon
meteorologiya tashkiloti (WMO) koʻplab mamlakatlarni 2024-2025 yillar qishida
qattiq sovuq tushishi va qor boʻronlari boʻlishi mumkinligidan ogohlantirdi
Qayd
etilishicha, global isish tufayli issiqlik taqsimoti muvozanatining buzilishi va
ular bilan birga keladigan boʻronlar ogʻir tabiiy sharoitlarni yaratadi. El-Ninʻo hodisasi
tufayli yozning jazirama issigʻidan keyin qish oylarida sovuq harorat va qor
boʻronlari kuzatilishi mumkin.
2024 yilning
oktyabri va 2025 yil fevrali orasi muhim davr
WMO joriy
yil oxirigacha La-Ninʻya sodir boʻlish ehtimoli 60 foizni tashkil qilishini maʻʻlum
qildi. Shamol, bosim va yogʻingarchilik kabi tropik atmosfera tsirkulʻyatsiyasidagi
oʻzgarishlar 2024 yil oktyabrʻ va 2025 yil fevralʻ oylarida kuzatilishi mumkin.
La-Ninʻya
qanday sodir boʻladi?
Shamol, bosim va yogʻingarchilik kabi tropik atmosfera
oʻzgarishlariga sabab boʻladigan
La-Ninʻya hodisasi Tinch okeani va
sharqiy ekvatorial qismida okean yuzasi haroratining oʻzgarishi bilan birga,
boʻronlar, boʻronlar va kuchli qor taʻʻsiriga ega. La-Ninʻya El-Ninʻoning teskari taʻʻsiriga
ega.
"Har bir La-Ninʻya
hodisasining taʻʻsiri uning intensivligi, davomiyligi, yil vaqti va boshqa iqlim
omillari bilan oʻzaro taʻʻsiriga qarab oʻzgaradi", deyiladi tayyorlangan
hisobotda.
Rekord
darajadagi issiq yillar
"Biz 2023 yilning iyunʻ oyidan beri global quruqlik va
dengiz yuzasi haroratining uzoq muddatli oʻsishiga guvoh boʻldik. Hatto qisqa muddat sovutadigan La-Ninʻya hodisasi sodir boʻlsa ham, bu atmosferani issiq ushlab
turadigan issiqxona gazlari tufayli
global haroratning uzoq muddatli traektoriyasini oʻzgartirmaydi”, - dedi WMO bosh kotibi Selest Saulo.
Saulo, shuningdek, 2020 yildan 2023 yil boshigacha davom etgan
La-Ninʻya hodisasining sovutish
effektiga qaramay, soʻnggi 9 yil rekord darajadagi eng issiq yillar boʻlganini
taʻʻkidladi.
Oxirgi 3 oyda neytral sharoitlar (El-Ninʻo ham, La-Ninʻya ham emas) hukmron
boʻlganini taʻʻkidlagan Saulo kuchli issiqlik va kuchli yomgʻirlar bilan birga keng
tarqalgan ekstremal ob-havo sharoitlari kuzatilganini bildirdi.
Saulo iqlim oʻzgarishi va ekstremal ob-havo hodisalariga qarshi
kurash boʻyicha "Barcha uchun erta ogohlantirishlar" tashabbusi WMO’ning
asosiy ustuvor yoʻnalishi boʻlib qolayotganini taʻʻkidladi.
Mavzuga aloqador
-
Okeanlar sathida kunlik oʻrtacha harorat rekord darajada koʻtarildi. Avvallari 20 yilda kuzatilgan harorat koʻtarilishi 2023 yilning oʻzida qayd etildi. Dengiz suvining ilishi suv ostidagi ekotizimining oʻzgarishiga, kuchli tropik boʻronlarning vujudga kelishiga sabab boʻlmoqda.
-
Oʻtgan yili Evropada kuzatilgan rekord darajadagi issiq havo tufayli 50 mingga yaqin kishi hayotdan koʻz yumdi. 2023 yilda jazirama bilan bogʻliq oʻlimlar Gretsiyada eng yuqori darajaga etgan – har million kishiga 393 ta oʻlim, Italiyada bu koʻrsatkich 209 ta, Ispaniyada 175 tani tashkil etgan. Ayni paytda qitʻʻa dunyoning boshqa qismlariga qaraganda tezroq isimoqda.
