Нафснинг қусурлари ва уларни даволаш йўллари

Қусур:

Нафснинг камчиликларидан бири – унинг ўзини нажот топдим, яъни жаннатийман деб ўйлашидир. Банда турли зикрлар ва ибодатлар билан нажот эшигини тақиллатади. Ҳатто бу эшиклар унинг учун очилиши ҳам мумкин. Бироқ банда ўзини аллақачон натижага эришдим, деб ўйлаши, Аллоҳнинг фарз ва қайтариқларига беэътибор бўлиши ортидан яна йўлидан адашади. Аллоҳ сақласин!

Ҳусайн ибн Яҳё, Жаъфар ибн Муҳаммад орқали Масруқдан эшитган қуйидаги ҳикояни тинглайлик:

"Бир куни Робиъа ал-Адавия Солиҳ ал-Муррийнинг мажлисига борди. Ўша пайтда Солиҳ ал-Муррий 

– Ҳар ким (нажот эшигини) таққиллатишда давом этса, иншааллоҳ унинг учун эшиклар очилади, – дер эдилар. Буни эшитган Робиъа ал-Адавия:

– Дарҳақиқат, эшиклар очиқ. Лекин сен (унга кириш)дан қочяпсан. Сен илк қадамингни нотўғри қўйсанг, (аслий) мақсадингга қандай эришасан?! – дея жавоб бердилар.

Шундай экан, шаҳват ва ҳирсларининг асири бўлган банда нафсининг камчиликларидан қандай қутулиши мумкин? (Улуғ Аллоҳнинг фарз ва тақиқларига) итоатсизликдан тўхтамайдиган бир киши, ўз хоҳиш-истакларига тобе бўлишдан қандай халос бўлиши мумкин?

Ҳикмат соҳиблари шундай деганлар:

"Сенда (нафсга оид) айб-у нуқсонлар бор экан, (маънавий касалликлардан) тузалишингдан умид қилма... Ва гуноҳ қилишда давом этаркансан, нажот топишингни кутма".

Даволаш йўли:

Бу хасталикдан қутулиш йўли – Сиррий Сақатий айтадилар:

"(Улуғ Аллоҳ томонидан белгилаб берилган) ҳидоят йўлида юриш, ҳалол ризқ топиш ва тақво эгаларидан бўлишдир".