18.06.2025 14:41
41

Исломга кўра турмуш қуриш ёхуд инсониятни ҳайвонотдан ажратиб турувчи хусусият

Аллоҳ таоло яратган инсон фитрати эркаклар билан аёлларнинг бирлашишини тақозо этади. Шу тариқа инсон уруғи давом этади ва ер юзида ҳаёт бардавом бўлади. Аллоҳ таоло шу йўл билан дунё неъматини сақланиб қолишини ва табиатдаги табиий кучларни Ўзи истаган вақтга қадар инсониятга бўйсундириб беришни хоҳлади. Агар Аллоҳ таоло инсониятни мана шундай фитратда яратмаганида эди, ер юзи қисқа вақт ичида завол топган бўларди.

Шунингдек, Аллоҳ таоло инсонларни ҳайвоний табиатларига эргашадиган, ҳайвонлар каби ҳар бир эркак истаган аёли билан бирлашиб кетаверадиган қилиб қўйиши ҳам мумкин эди. Лекин бу нарса Аллоҳ таоло томонидан ер юзида бошқа махлуқотлардан кўра мукаррамроқ қилинган ва коинотнинг энг қудратли борлиғи бўлган инсоният учун жуда катта хатар туғдирар эди.

Агар Аллоҳ таоло инсониятни бошқа тирик жонзотлар каби ўзининг ҳайвоний табиатига ҳавола қилиб қўйганида эди, уларнинг кўпчилиги бир аёлга эга бўлиш учун ҳаракат қилар, уларнинг барчаси турли ҳилалар пайидан қувиб, ўзидаги манманликни қондириш учун бор кучини ана шу аёлга эга чиқиш учун сарфлаган бўларди. Бу эса турли хил фасоднинг юзага чиқишига сабаб бўлар эди.

Агар Аллоҳ таоло инсониятни бошқа тирик жонзотлар каби ўзининг ҳайвоний табиатига ҳавола қилиб қўйганида эди, уларнинг фарзандларига бўлган эътиборлари камайиб кетарди. Фарзанд эса заиф жонлиқ бўлиб, қаровга ва парваришланишга эҳтиёж сезади. Қолаверса, бу ҳолатда фарзанд ўз отасининг кимлигини ҳам билолмасди. Шу тариқа инсонларнинг ичида қаровсиз қоларди.

Бундан аён бўладики, инсоннинг ўзининг ҳайвоний табиатига ҳавола қилиш зулмга, ҳасадга, адоватлашишга, киндорликка ва бундан ташқари зурриётларнинг зое бўлишига, эътиборсиз ташлаб кетилишига олиб келарди. Шу зайлда жаҳолат ва унинг натижаси бўлмиш бузуқ ахлоқ, ёмон одатлар ва жирканч муомалалар кенг ёйилар эди. Бундайин, разолатга ботқоғига ботган инсоният Аллоҳ таолонинг ер юзидаги халифалигига лойиқ бўла олмасди.

Шунинг учун ҳам Аллоҳ таоло пайғамбарлари орқали турмуш қуришни жорий қилди. Бундан кўзланган мақсад, бу нарсани эркак ва аёлнинг ўртасида алоқа ўрнатувчи восита қилиш, эр-хотиннинг бир-бирининг ҳақларига риоя қилишларини таъминлаш ва турмушни ўзаро алоқаларида чегарани белгилаб берувчи низомга айлантириш эди. Агарда Ислом шариатининг эр-хотиннинг бир-бирларидаги ҳақларини кўрсатиб берадиган, иккисининг ҳам ҳад-ҳудудини белгилаб берадиган, иккиси учун ҳам тўғри йўлни чизиб берадиган ушбу турмуш низоми бўлмаганида эди, улардан бири иккинчисининг душманлигидан омонда қолмасди, турмуш иккала тарафнинг бир-бирига ёрдамчи бўлишига етарли сабаб бўла олмасди, камчиликларни ва ҳаётнинг қийинчиликларини биргаликда енгиб ўта олишмасди.

Агарда Ислом шариатининг ушбу турмуш низоми бўлмаганида эди, турмуш қуриш, Қуръони карим ишора қилгани каби меҳр-муҳаббат сабабчиси бўлолмасди: “Ва сизларга сокинлик топишингиз учун ўзингиздан жуфтлар яратгани ва ораларингизда меҳру муҳаббат ва марҳаматни солиб қўйгани Унинг оят(белги)ларидандир. Албатта, бунда тафаккур қиладиган қавмлар учун оят(белги)лар бордир”, (Рум сураси, 21 оят).

Ислом шариати ушбу алоқаларнинг чегарасини белгилаб бериш ва кўрсатмаларини бериш орқали оилавий саодатга элтувчи энг яқин йўлни кўрсатиб берган. Турмуш ўртоқлиликнинг пойига энг мустаҳкам турткиларни тўшаган. Бу нарсани қуйидаги сўзлар билан ифодалаш муболаға бўлмайди албатта: Ислом шариати рози бўлган йўл, бу бутун борлиқнинг фитратига мос бўлган йўлдир. Бу йўл ижтимоий ҳаётга том маънода мувофиқ келади. Лекин бу нарсага ушбу Исломий кўрсатмаларни ўрганиш ва камол топишга қасд қилиш орқалигина эришиш мумкин.

Бугунги кунда баъзи мусулмонларнинг турмуш тарзларида танқидга сазовор ҳолатлар кўрилаётган бўлсада, бу нарса юқоридаги ҳақиқатни ўзгартирмайди. Чунки улар қилаётган хато ишлар диннинг кўрсатмалари орасида жой олмаган. Аксинча, бу муаммоларнинг сабаби, уларнинг ушбу кўрсатмаларда баён қилинган кенг йўлдан юз ўгирганликлари, Аллоҳнинг буйруқларига амал қилмаганликлари, ҳайвоний мақсадлар билан ер юзида фасод ёйганликлари ва шариатнинг ислоҳотига қулоқ тутмаганликлари бўлади.

Шу ўринда эслатиб ўтиш жоизки, аёл ҳуқуқлари деб жар солаётган кимсалар бироз попукларини пасайтиришлари, дарғазабликдан воз кечишлари ва шу билан бирга аёл кишини ҳақ-ҳуқуқ билан таъминлаган биринчи шариат – бу Ислом эканини уқиб олишлари керак. Ислом аёлларга инсонийлик мақомидан жой бериб, уларни эъзозлади. Биз назарда тутаётган ана шу аёл ҳуқуқлари жарчилари аёл кишига қанчалик яхшиликни раво кўришса кўришсин, унга Аллоҳ таоло раво кўрган нарсадан кўра яхшироғини бера олмайдилар.

Муҳиддин Абдулҳамиднинг “Шахсий ҳоллар” китобидан

© 2024 Azon Global. Барча ҳуқуқлар ҳимояланган.