Исломда меҳрибонлик ва кечиримлилик: Рамазоннинг инсонга таъсири

Ислом динида меҳрибонлик ва кечиримлилик катта аҳамиятга эга бўлиб, бу фазилатлар Рамазон ойида янада ошкора намоён бўлади. Бу муборак ойда инсон фақат таом ва ичимликлардан тийилмай, балки руҳий покланиш, қалбни ёмон хислатлардан холи қилиш учун ҳам ҳаракат қилади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) шундай деганлар: "Кучли одам курашда ғолиб келган эмас, балки ғазабини тийган одам ҳақиқий кучлидир" (Бухорий, Муслим). Бу ҳадис инсоннинг руҳий мувозанатини сақлаш ва кечиримли бўлиш қанчалик муҳим эканини кўрсатади.

Меҳрибонлик ва кечиримлиликнинг фазилатлари

Меҳрибонлик ва кечиримлилик инсон қалбини ёритувчи фазилатлардан бўлиб, улар нафақат шахсий, балки жамият ҳаёти учун ҳам муҳим аҳамиятга эга. Қуръони Каримда Аллоҳ таоло бандаларни меҳрибон ва кечиримли бўлишга тарғиб қилган:

"Кечиримли бўл, яхшиликка буюр ва жоҳиллардан юз ўгир" (Аъроф, 199). Яна бир оятда эса: “Яхшилик билан ёмонлик баробар бўлмас. Сен яхшилик бўлган нарса ила дафъ қил. Кўрибсанки, сен билан орасида адовати бор кимса худди содиқ дўстдек бўлур. Унга фақат сабр қилганларгина эришур. Унга фақат улуғ насиба эгаси бўлганларгина эришур”, (Фуссилат, 34-35) дейилади.

Кечиримлилик инсоннинг нафсини юксалтириб, уни Аллоҳга яқинлаштиради. Бу хусусида Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам) шундай деганлар: "Аллоҳ таоло кечиримли бандасини яхши кўради" (Абу Довуд). Бошқа бир ҳадисда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) айтадилар: “Қиёмат бўлганида нидо қилувчи: “Инсонларни кечирувчи кишилар қани? Роббингиз ҳузурига келинг ва ажрингизни олинг”, деб нидо қилади.

Рамазон ойида меҳрибонлик ва кечиримлиликнинг аҳамияти

Рамазон - ибодат, тақво ва маънавий покланиш ойи. Бу ойда инсон нафақат ўзини, балки атрофидагиларни ҳам яхши кўриб, меҳрибонлик ва шафқат кўрсатиши керак. Кечиримлилик инсонни ғазаб ва кекдан халос қилиб, уни хотиржам ва тинч ҳаёт сари бошлайди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) шундай деганлар: "Ким рамазонда қалбида хусумат сақласа, унинг рўзаси камолотга етмайди" (Ибн Можа).

Рамазон - инсон учун ўзини тарбиялаш имконияти. Бу ойда нафақат Аллоҳ таолога, балки инсонларга ҳам меҳрибонлик қилиш муҳимдир. Ҳадисларда келтирилишича, рўза тутиш қийинчиликлар билан бирга сабр ва меҳрибонликни ўргатади. Кечиримли инсон ўз қалбини ҳасад, нафрат, адоват ва ғазабдан поклайди.

Кек, хусумат ва аразнинг зарарлари

Кек ва араз сақлаш нафақат руҳий, балки жисмоний саломатликка ҳам жиддий таъсир қилади. Психология ва тиббиётда бу ҳолат стресс, юрак-қон томир касалликлари, гипертония, қандли диабет, ошқозон яраси каби касалликларнинг келиб чиқишига сабаб бўлиши аниқланган. Ҳадисда шундай дейилади: "Кек инсонни ҳалокатга етаклайди" (Табароний).

Хусусан, доктор Майкл Берри ўзининг “Саратонни даволаш” номли китобида бундай ёзади: “Дарҳақиқат, кечиримли ва саховатли бўлиш инсон саломатлигига ижобий таъсир қилади. Илмий тадқиқотларда асабий таранглик, гина-адоват сақлашлик овқат ҳазм қилиш ва қон айланиш тизимига салбий қилиши ва бу – саратон касаллигини келтириб чиқариши аниқланган”.

Ижтимоий жиҳатдан олиб қаралса, кек ва араз жамиятда фитна ва ихтилофларнинг кучайишига олиб келади. Қуръони Каримда шундай дейилган: "Ва ким сабр қилса ва кечирса, ана ўшалар буюк ишлардандир" (Шўро, 43). Бу оят ҳар қандай шароитда ҳам кечиримли бўлиш буюк фазилат эканини тасдиқлайди.

Хулоса қилиб айтганда, меҳрибонлик ва кечиримлилик инсон руҳияти ва жамият тараққиёти учун асосий омиллардан биридир. Рамазон ойи бу фазилатларни амалда татбиқ этиш учун энг муносиб вақт. Бу ойда нафақат ибодат қилиш, балки атрофдагиларга меҳрибонлик кўрсатиш, кечиримлиликни шиор қилиш ҳам инсонни маънавий юксалтириб, дунё ва охират саодатига элтади. Аллоҳ таоло барчамизни меҳрибон ва кечиримли бандалардан қилсин! Омин.