12.12.2024 07:27
535
Ўзбекистонда ўзига кредит ажратилишини тақиқлаш тизими жорий этилади
Қонунчилик палатаси 11 декабрь куни бўлиб ўтган йиғилишда фуқароларга ўзларининг номига кредит ажратилишини чеклаш ҳуқуқини беришга оид қонун лойиҳасини биринчи ўқишда маъқуллади. Мазкур ташаббус Марказий банк томонидан ишлаб чиқилган бўлиб, унда бир қатор масалалар қамраб олинган.
Жисмоний шахслар Ягона интерактив давлат хизматлари портали (ЯИДХП), давлат хизматлари марказлари ёки кредит бюролари орқали ўзларининг номига кредит ажратилишини тақиқлаш ҳақида ариза топширишлари мумкин бўлади.
Бу хизмат кредит олиш ёки фуқаронинг номига пул маблағлари билан операцияларни амалга ошириш имкониятини чеклашга қаратилган.
Кредит шартномасини тақиқлаган шахслар реестри яратилади. Молиявий ташкилотлар қарз олувчиларга кредит беришдан олдин ушбу реестрни текширишлари шарт. Агар ушбу талаб бажарилмаса, молия институтлари жавобгар бўлади.
2023 йил давомида 2790 нафар фуқаронинг номига 19 миллиард сўмлик, 2024 йилнинг биринчи саккиз ойида эса 36,6 миллиард сўмлик кредитлар ноқонуний равишда расмийлаштирилган. Ушбу ҳолатлар асосан онлайн кредитлар орқали содир бўлгани қайд этилган.
Молиявий хавфсизликни ошириш
Фуқароларнинг шахсий маълумотлари ва молиявий имкониятларини фирибгарликдан ҳимоя қилади.
Онлайн хизматларда шаффофлик
Кредит ажратиш жараёнлари тўлиқ шаффоф бўлади, молия муассасалари қўшимча масъулият юклайди.
Иқтисодий барқарорликни таъминлаш
Хавфсизлик механизмлари орқали аҳолининг молиявий барқарорлигига ижобий таъсир кўрсатади.
Қонун лойиҳасини ишлаб чиқишда АҚШ, Россия, Қозоғистон ва Сингапур каби мамлакатларнинг тажрибаси ўрганилган. Хусусан, Россияда бундай қонун 2023 йилнинг февраль ойида кучга кирган ва у банклар томонидан мижозларнинг илтимосига кўра онлайн транзакцияларни чеклаш механизмларини қамраб олган.
Мазкур қонун лойиҳаси Ўзбекистонда молиявий хавфсизликни ошириш ва онлайн фирибгарликка қарши курашишда муҳим қадам ҳисобланади. Депутатлар томонидан биринчи ўқишда маъқулланган ҳужжатнинг келгусида амалга оширилиши фуқароларнинг ҳуқуқларини янада ҳимоя қилишга хизмат қилади.