Rossiyaning «Vagner» xususiy harbiy kompaniyasi bilan shartnoma tuzib, Ukraina, Rossiya va Belarusda xizmat qilgan Oʻzbekiston fuqarosi jazoga tortildi. Uning «Artemovskni ozod qilganlik uchun» medalini olgani va Evgeniy Prigojin bilan «adolat marshi»da qatnashgani aniqlandi.

21 avgust kuni jinoyat ishlari boʻyicha Toshkent shahri Mirzo Ulugʻbek tumani sudi «Vagner» xususiy harbiy kompaniyasida xizmat qilgan 48 yoshli oʻzbekistonlik ustidan hukm chiqardi. Bu haqda «Gazeta.uz» sud qaroriga tayanib xabar qildi.

Ish materiallariga koʻra, 2022 yil sentyabrʻ oyida poytaxtlik (1976 yilda tugʻilgan) B.Z. Rossiyaga ishlash uchun ketgan. U pul topish maqsadida ketganini kattaroq xonadon sotib olmoqchi boʻlgani bilan izohlagan. Oʻshanda u (oilada yagona boquvchi), nogironligi bor rafiqasi, onasi, singlisi va uch farzandi — jami etti kishi ikki xonali kvartirada yashagan, xususan, u rafiqasi bilan oshxonada turgan.

Erkak RFga «Toshkent-Novosibirsk» avtobusida «Gʻishtkoʻprik» chegara posti orqali yoʻl olgan. 2023 yil 20 maygacha bitta korxonada novvoy boʻlib ishlagan. Oʻsha paytlarda u Telegram kanallaridan birida «Vagner» XHKning reklamasini koʻrgan.

Unga jangovar harakatlarda qatnashganlik uchun ish haqi 240 ming rublʻ (43,8 million soʻm) boʻlishi, shuningdek, 21 kun davomida harbiy tayyorgarlikdan oʻtayotganda yana 45 ming rublʻ toʻlanishi maʻʻlum qilingan. U rozi boʻlgan va Krasnodardagi harbiy bazaga borgan.

Sudda erkak «orqaga qaytib boʻlmasligi va u jangda oʻlishi mumkinligi»dan ogohlantirilganini aytdi. Erkak unga pul kerak boʻlganini, shuning uchun xizmat qilishga rozi boʻlganini bildirdi.

Olti oyga tuzilgan shartnoma shartlarida u jangovar harakatlar paytida barcha buyruqlarni bajarishi va agar unga Rossiya Federal xavfsizlik xizmatidan («FSB») bogʻlanishsa, «Vagner» haqida maʻʻlumot bermasligi, shuningdek, ehtimoliy oʻlimdan soʻng tobuti va xizmati uchun pulni yuborish kerak boʻlgan mamlakat va yashash joyi manzilini koʻrsatishi qayd etilgandi.

Erkak, shuningdek, oila aʻʻzolarining sonini va ularning yashash joylarini koʻrsatishi kerak edi.

U shartnoma imzolagandan soʻng telefoni va shaxsiy buyumlari olib qoʻyilib, harbiy kiyim bilan taʻʻminlangan. Kompʻyuterga uning ismini yozib, T-4949 belgisi bilan boshqa, «B» ismini qoʻyishgan, shuningdek, AK-74 avtomati bilan taʻʻminlashgan.

Soʻng koʻrsatmalar berishgan, kompaniyadagi ichki tartib qoidalarni tushuntirishgan, sheriklariga shaxsiy maʻʻlumotlarini oshkor etmaslik, ulardan shunday maʻʻlumotlarni soʻramaslik, bir-birlariga shartli nomlar bilan murojaat qilish, aloqa vositalaridan foydalanmaslik boʻyicha koʻrsatmalar berishgan.

Bundan tashqari, agar sheriklari jang paytida orqaga chekinsa, ularni otishlari, shuningdek, jang paytida yaradorlarga yordam berishlari kerak edi. Ularga spirtli ichimliklar va giyohvand moddalarni isteʻʻmol qilish, shuningdek, oʻzaro janjallashish taqiqlangan. Agar ular oʻz safdoshlari yoki qoʻmondoniga qurolni oʻqtaladigan boʻlsa, ogohlantirishsiz otib tashlanishi mumkin edi.

Uning soʻzlariga koʻra, ularga tinch aholi bilan muloqot qilish, ularning mol-mulkini oʻgʻirlash, ulardan oziq-ovqat va boshqa narsalar olmaslik ham taqiqlangan. Ushbu buyruqlarni bajarmaslik oʻldirish bilan jazolangan. Bu qoidalar ««Vagner»ning ogʻzaki oltin qoidalari» deb nomlangan.

U 9 nafar sherigi bilan birga harbiy qismning chodirida yashagan, ertalab soat 5 dan tushlikkacha ular jangovar tayyorgarlikdan oʻtgan: yugurish, avtomat bilan pozitsiyalarni egallash, oʻtirish va yotish, hujum taktikasini oʻrganish. Tushlikdan soʻng ular qurollardan foydalanish, ularni tozalash va yigʻish, harakatlanayotganda minalardan himoyalanish, hujum paytida kamuflyajni oʻrgangan.

Erkak 2023 yil 23 iyunda «Vagner» XHK asoschisi Evgeniy Prigojin Rossiya Mudofaa vazirligini XHK lageriga raketa hujumida ayblab eʻʻlon qilgan «adolat marshi» paytida ham yordam bergan. Oʻshanda XHK jangchilari Rostov-Donga kirib, harbiy va maʻʻmuriy obʻʻektlarni egallab olgan, shundan soʻng, Prigojinning buyrugʻiga koʻra, 25 ming kishidan iborat guruhning alohida qismlari Moskva tomon yoʻl olgan va Rossiya poytaxtidan 200 km uzoqlikda toʻxtagandi.

Oʻsha paytda sudlanuvchi va boshqa harbiy xizmatchilar harbiy buyumlar, oziq-ovqat va tibbiy buyumlar, harbiy kiyim va oʻq-dorilar etkazib berishda yordamlashgan. Biroq qurol ishlatish buyrugʻi boʻlmagani uchun u avtomatdan foydalanmagan.

Shundan soʻng XHK jangchilari Ukrainaga, keyin esa prezident Aleksandr Lukashenko taklifi bilan Belarusga chekingan.

Ayblanuvchi harbiy kolonnada avtobusda Mogilyovdagi bazaga (Belarusʻ sharqidagi shahar) borgan. U erda 20 sentyabrgacha uy ishlari bilan shugʻullangan, keyin ularni Podolʻskga olib ketishgan. Ularga xohlovchilar Rossiya fuqaroligini olishi va pasportlari tayyor boʻlgunga qadar shu erda yashashi mumkinligi aytilgan.

Biroq unga pasportni olganidan keyin Afrika mamlakatlariga xizmat qilish uchun yuborilishini tushuntirishgan. Erkak 23 avgust kuni Prigojin vafot etgani sababli muddatidan oldin tugagan shartnomani uzaytirmagan va 467 ming rublʻ (deyarli 60 million soʻm, oʻsha kungi MB kursi boʻyicha 5 ming dollar atrofida) maoshini olgan.

2023 yil 24 sentyabrʻ kuni Toshkentga qaytib kelgan.

Sud qarorida qayd etilishicha, u Ukrainaga qarshi Lugansk viloyati (Rossiya bosib olganidan keyin u er Lugansk xalq respublikasi deb qayta nomlangan) hududida jang qilgan. Shuningdek, Donetsk xalq respublikasi rahbaridan 2023 yil may oyi oxirida DXRda taʻʻsis etilgan «Artemovskni ozod qilganlik uchun» medalini olgan.

Sudʻya erkakni Jinoyat kodeksining 154-moddasi 1-qismi (Yollanish, 5 yildan 10 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi) bilan aybdor deb topdi va jazoni engillashtiruvchi holatlarni (aybiga toʻliq iqror boʻlish, pushaymonlik, voyaga etmagan farzandi va nogironligi bor turmush oʻrtogʻi mavjudligi) inobatga olgan holda, unga 4 yilga ozodlikdan cheklash jazosini tayinlandi.

Unga soat 22:00 dan 6:00 gacha yashash joyini tark etish, ommaviy tadbirlar, mitinglar, namoyishlarda ishtirok etish, jinoyat sodir etishga moyil shaxslar bilan muloqot qilish, Oʻzbekiston hududidan tashqariga chiqish taqiqlanadi.

Avvalroq Yuqori Chirchiq sudi Toshkent viloyatida yashovchi fuqaroni yollanma faoliyati uchun besh yilga ozodlikdan mahrum qilgandi. OAV, tergovga koʻra, mahkum 2014−2015 yillarda Ukrainada oʻzini oʻzi mustaqil deb eʻʻlon qilgan DXR tomonida jang qilgani haqida xabar bergan.