Oʻzbekistonda qimorga ruxsat berilganini jamoatchilik qanday qarshi oldi?
Prezident farmoni bilan Oʻzbekistonda 2025 yil yanvardan internet tarmogʻida tavakkalchilikka asoslangan oʻyinlarni (onlayn qimor – tahr.) tashkil etish va oʻtkazish, bukmekerlik faoliyatini amalga oshirishga ruxsat berildi. Jamoatchilik mazkur qarorni qanday qabul qildi? Azon Global ijtimoiy tarmoqlar foydalanuvchilarining ushbu qarorga munosabatini oʻrgandi.
Oʻzbekiston
prezidenti Shavkat Mirziyoev 19 aprelʻ kuni «Lotereyalar va tavakkalchilikka
asoslangan oʻyinlarni tashkil etish va oʻtkazishni tartibga solishni takomillashtirish
chora-tadbirlari toʻgʻrisida»gi farmonni imzoladi.
Farmonga
koʻra, 2025 yil 1 yanvardan internet tarmogʻida tavakkalchilikka asoslangan
oʻyinlarni (onlayn qimor – tahr.) tashkil etish va bukmekerlik faoliyatini
amalga oshirishga ruxsat berildi. Istiqbolli loyihalar milliy agentligi mazkur
qarorni mavjud taqiqlar amalda ishlamayotgani, mamlakatdan yiliga 350 million – 1
milliard dollar mablagʻ chiqib ketayotgani bilan izohladi.
Qaror
jamoatchilik tomonidan qanday qabul qilindi? Azon Global ijtimoiy tarmoqlar
foydalanuvchilarining ushbu qarorga munosabatini oʻrgandi.
Qimor
ahkomlari
Qimor -
yutish va yutqazish oʻrtasida qoladigan oʻyindir. Uning yomonligi birovlarning haqqi
norozi boʻlgan holda boshqalarga oʻtib ketishida.
Ulamolar
qimorning hamma turi harom ekaniga ittifoq qilishgan. Alloh taolo aytadi:
"Ey
iymon keltirganlar! Albatta, xamr, qimor, butlar va (fol ochadigan) choʻplar
iflosdir. Shaytonning ishidir. Bas, undan chetda boʻling. Shoyadki, najot
topsangiz" ("Moida" surasi, 90-oyat).
Qimorning
harom boʻlishi hikmatini Alloh quyidagicha bayon qiladi:
"Albatta,
shayton xamr va qimor tufayli oralaringizga adovat va yomon koʻrishlikni solishni
hamda sizlarni Allohning zikridan va namozdan toʻsishni xohlaydi. Endi
toʻxtarsizlar?!" (Alloh taolo bu ikki narsani–xamr va qimorni «ifloslik va
shaytonning ishi», deb atamoqda. Alloh Oʻz bandalariga mehribon boʻlgani uchun ularni
ifloslik va shaytonning ishidan qaytaradi. Nopok taomlarni zararli boʻlgani uchun
harom qilganidek, iflos ishlarni ham bandalariga zararli boʻlgani uchun harom
qiladi). ("Moida" surasi, 91-oyat).
Qimorboz
topgan mablagʻ harom va iflos kirimdir. Haromdan mol topgan kishi tezroq uni
zimmasidan soqit qilishi kerak. Bu yo molni egasiga qaytarish bilan yoki u
topilmasa, kambagʻalga berish bilan boʻladi.
Jumhur
fuqaho hukmiga koʻra qimorboz-yashirmay gunoh qiluvchi fosiqlarga salom berish
makruhdir.
Qimor
oʻynash gunohi kabira boʻlgani uchun qimorbozning shahodati qabul qilinmaydi. Garchi
bir marta oʻynagan boʻlsa ham.
Rahbarlar
gunoh ishlarni man etishi lozim, jumladan qimorni ham. Qimorboz ekani
isbotlanganlarni albatta jazolashi kerak.
Nashrga
tayyorlanayotgan "Katta fiqh entsiklopediyasi"dan qisqartirib olindi.
Oʻyinchilarni
qarzga va jinoyatga undaydi
Qozogʻistonda
qimor oʻyinlarining yillik aylanmasi 1 trillion tenge (2,2 mlrd dollar) dan
oshadi. Norasmiy maʻʻlumotlarga koʻra, muntazam ravishda qimor oʻyinlari bilan
shugʻullanadiganlar soni uch yuz mingdan 1 million kishigacha boʻlib, ularning katta
qismini maktab oʻquvchilari va yoshlar tashkil qiladi.
Qimmatga
tushadigan ushbu faoliyat har jihatdan oʻyinchilarni qarzga va jinoyatga undaydi.
Qozogʻiston
Respublikasi Bosh prokuraturasi maʻʻlumotlariga koʻra, jinoiy ishlarning 20 foizi
yoki 31 mingtasi qimor oʻyinlari bilan bogʻliq.
Bu vaqt
ichida 3676 ta oʻz joniga qasd qilish sodir boʻlgan, har beshinchi oʻlim qimor
oʻyinlari va u bilan bogʻliq qarzlar tufayli sodir boʻlgan.
Ayni
paytda Qozogʻistonda qimor oʻyinlari mutlaqo qonuniy, bukmekerlik idorasi
mamlakatdagi eng yirik reklama beruvchi boʻlib, ayrim deputatlar va jamiyatning
faoliyat va reklamani cheklashga boʻlgan barcha urinishlari kuchli qarshilikka
uchrayapti.
Bizni
bundan battari kutyapti. Qoʻzogʻistonda 20 mln aholi. Oʻzbekistonda - 37.
Azartga
qarshi gen yoʻq
Kelasi
yildan qimorga zapret qisman olinar ekan. Qimor hamma yomon ishlarni bir joyga
jamlagan kompleks tadbir boʻlsa kerak. Yolgʻon, ichkilik, faxsh, hattoki oʻlimgacha
olib boradi.
Qimordan
habari borlar bilishadi, yaqingacha ham qimorbozlar oʻta haddidan oshishgan edi.
Karim choʻloq degani boʻlgan. Aytishlaricha, bor-budini yutqazib, yana qimordan
qaytarib olgan. Ota uyni yutqazdim, boʻshatamiz deganda, adasining yuragi koʻtara
olmay oʻlgan deyishardi.
Hattoki xotinlarini
oʻyinga aralashtirib, xotinni yutqazsa, birga tunni oʻtkazish huquqini ham yutib
olishardi. Oʻrtaga tashlanib, shakarguftonlik qilinardi, Inson, ayol qadri
toptalardi. Qarzini toʻlay olmaganlarni qolganlarga saboq boʻlishi uchun oʻldirib
yuborishar edi.
“Changak”,
“Toychoq”, “Oʻyin” filʻmlarida juda zoʻr yoritib berilgan.
Eng yomoni,
azartga odamlar moyil boʻlib, azartga qarshi gen yoʻqligida, odam azartdan oʻzini
toʻxtata olmas ekan. Faqatgina tarbiya bilan mumkin emas degan bilan toʻxtatib
qolish mumkin ekan.
Qadriyatiga
mustahkam oilalarga birmuncha oson boʻladi. Yaxshi emas, qoʻy deyishib, oq qorani
ajratib olish mumkindur.
Lekin din
va qadriyatlardan uzoq qatlamga ogʻir keladi. Chunki ota-ona, jamiyatning
nasihatlari taʻʻsir qilmaydi, gunoh desangiz, mullalik qilmang deyishadi. Qadriyatlarni
tan olinmaydi. Jamiyat ham, oila ham saqlab qola olmaydi.
"Yo
Jamshid, yasha qimor"larning kuni tugʻadi.
Yaqinlaringizni
asrang, keyin kech boʻlmasin.
***
Onlayn
qimor minglab yurtdoshlarimiz xonavayron qildi!
Minglab
oilalarni barbod qildi!
Oʻzini
osganlar!
Rossiyaga
qarz boʻlib qochib ketganlar boʻldi, boʻlmoqda!
Uysiz
koʻchada qolganlar boʻldi!
Oilasi
bilan ajrashganlar boʻldi shu balo tufayli..!
Davlat
xizmatchilari orasida qanchasi...
Eh!!!!!
***
Butun
boyligi, uy-joyi, hatto xotinini qimorga tikkanlarni koʻrdik.
Davlat va
xalq pulini qimorga tikib yuborgan bankirlarni koʻrdik.
Bor-budini
qimorga tikib, ustiga ustak katta qarzga botib, soʻng joniga qasd qilganlarni
koʻrdik.
Qimor
sababli hayoti barbod boʻlganlarni, oilasi, mansabi, obroʻsidan mahrum boʻlganlarni
koʻrdik.
Qoʻrqamanki,
dovga Vatanni, konlarimizni, katta-katta zavodlarimizni, xalqimizning erki,
nomusi va shaʻʻnini tikib yuborishmasin!
Qimordan
faqat oʻynatganlar yutgan, oʻynaganlar emas! Ruxsat berganlar, ruxsat berdirganlar
ham aynan oʻshalar – qimor oʻynatadiganlar!
***
Videoda (video)
borini qimorda yutqazgan Nigeriyaliklar qimorxonada tunashyapti.
Nigeriyada
60 million (32% aholi) inson qimor oʻynaydi. Asosan 24-40 yosh orasidagi erkaklar.
Nigeriyadagi
yuqori inflyatsiya va ishsizlik tufayli koʻpchilik qimor oʻynash yoʻlini tanlar ekan.
Qimor
oʻyinlaridan keladigan ruhiy tushkunlik sabab, Nigeriyada giyohvandlik jiddiy muammoga
aylangan.
Nigeriyada
Qimor tufayli ajrashishlar karrasiga oshgan, uylanish yoshi kattalashgan.
Nigeriya
hukumati qimordan 1?5 milliard dollar foyda qiladi, lekin odamlar yiliga 10 minglab
dollar miqdorida yutqazadi, hatto 300 dollar yutqazgani uchun oʻzini oʻldirgan
keyslar ham koʻp ekan.
Byudjetda
tushadigan bir necha milliard deb xalqni hayotini izdan chiqarish kerak emas.
Qimor
sababli boʻlasini sajdada qatl qildi...
Bu – mening
jiyanim Maʻʻrufjon. Hozir u yoʻq. Uni 13 joyidan peshin namozida sajdada holatida
pichoqlab, qatl qilishdi. 10-sinf edi rahmatlik. Ajoyib, kamtar, mehribon jiyanim ammamni
yolgiz oʻgʻli edi. Qotil ham begona emas – katta ammamni bitta oʻgʻli.
Bozorda
savdogar. XBet qimor oʻynab, 5 ming dollar qarzga kiradi. Maʻʻrufjonning onasi – holasida
pul borligini bilib, uyiga kiradi. Maʻʻrufjon bilan peshinga [namozga]turib, sajdada
turgan bolani pichoqlab, qatl qiladi uydan pulni olish uchun. Maʻʻrufjonning kuchi
etmagan. Xullas, tez yordamda joni uzildi. Onasi bn xayrlashib qolgan, xolos.
Barcha qarindoshlar, ammam haligacha [chuqur qaygʻuda]. Qalbimizda chuqur jarohat
qolib ketdi. Bir onaning umidlari parcha-parcha boʻldi. Ikkinchi ammam farzandidan
21 yilga ajraldi. Yurtimizda bunaqa qimordan zulm koʻrgan oilalar juda koʻp.
Qarz
tufayli suiqasd
Bir necha
oy avval boʻlgan voqea. Ayamga qoʻngʻiroq qilib hol-ahvol soʻradim:
- Oʻziz
yaxshimisiz, charchamayapsizmi? Nima gaplar?
- Bugun
qishloqdan ikkita janoza chiqdi. Taʻʻziyaga borib kelib charchaaab oʻtiribmanda.
- Inna
lillaah, kim oʻtdi?
- Ikkita
yosh. Biri xolaposhshangga qoʻshni falonchi, araq ichib oʻzini bilmay yotib qopti, kamaz
bosib ketib oʻlibdi. Ikkinchisi falonchining oʻgʻli, medinstitutda 3-kursda oʻqirkan.
Qimor bor ekanku telefonda, shuni oʻynab yutqizib qoʻyibdi. Kecha Samarqanddan uyga
kelib, ogʻilga kirib oʻzini osibdi. Onaginasi kuyib oʻtiribdi. 23 yosh ekan...
-
"Alloh rahmat qilsin", deyishni ham bilmay qoldim, janoza oʻqildimi?...
Suhbatimiz
uzoq choʻzildi. Yodimdan esa shu oyat ketmadi:
"Ey
moʻminlar, aroq (mast qiladigan ichkilik ichish), qimor (oʻynash), butlar (yaʻʻni,
ularga sigʻinish) va choʻplar (yaʻʻni, choʻplar bilan folbinlik qilish) shayton amalidan
boʻlgan harom ishdir. Bas, najot topishingiz uchun ularning har biridan uzoq
boʻlingiz! Ichkilik, qimor sababli shayton oʻrtalaringizga bugʻzu adovat solishni
hamda sizlarni Allohni zikr qilishdan va namoz oʻqishdan toʻsishni istaydi, xolos!
Endi toʻxtarsizlar!" («Moida» surasi, 90-91-oyatlar)
Inson
Robbining kalomiga, unga itoat etib yashashga va bu orqali oʻz-oʻzini himoya va
izolyatsiya qilishga, joniga Allohdan boshqaning rahmi kelmasligini anglashga naqadar
muhtoj!
Alloh
taolo oxirimizni baxayr qilsin.
Shayton
amalidan boʻlgan rijs - iflos narsalar bilan yoshlarning juvonmarg boʻlib ketishiga
sabab boʻlayotganlarga Oʻzi kifoya qilsin.
(Quyida
qimorning xudkushlikka olib borishi haqida statistika.)
Qimordan
asosan yoshlar jabr chekadi
2018 yil
edi. Bir tanishim oʻz ishini rivojlantirish uchun pul soʻradi. Qandaydir yangi loyiha
emas, yurib turgan ishiga mablagʻ etkaza olmayotgani, xaridor tayyor ekani, birinchi
oydanoq foyda keltirishiga ishontirib pul oldi.
Qoʻlida
hunari bor, ishi yurib turgani uchun va anchadan beri bilganim uchun ishondim.
Aytganidek,
birinchi oydayoq foydadan ulush olib keldi. Ikkinchi oy ham takrorlandi.
Hammasi
uchinchi oydan boshlandi.
Bedarak boʻlib
qoldi. Telefonlar oʻchdi. Uyga kelmaydi. Nom-nishonsiz edi.
Eskidan
bilganim uchun hotirjam edim. Bir kun aloqaga chiqib, yana ham kattaroq mahsulotga
buyurtma olganini vaj qilib, yana pul soʻradi.
Endigi
gaplari shubxali edi. Koʻp gapirganidan yolgʻonlari ham koʻp edi. Ovozidan oʻziga boʻlgan
ishonchi ham qolmagandi.
Eski
kelishuv oʻz kuchida ekanligini takidladi va suhbatni bitirdik.
Keyinchalik,
qarindoshlari aytishicha, qimor ishiga aralashib qolibdi. Oʻzi bilan ham bogʻlandim,
avvaliga tan olmadi, keyin yaqinlaridan eshitganimni bilib, tan oldi. Qarz
miqdori kattalashib ketganini, avvalgi omatsizlikdan chiqish uchun yana qimordan
najot izlaganini takidladi. Juda afsusda ekanligi bilinib turardi.
Mana,
oradan 6 yil oʻtibdiki hamon oʻnglanmadi, oʻzini oʻnglay olmadi. Bisotidagilarni
sotdi, shunda ham boshidagi balo arimadi.
Qimor
mana-man deganning ham belini sindiradi. Har holda oʻzini tiya olmaganlarni qonun
jilovlab turgan edi.
Endi bu
kabi oʻyinlarga qonunda rasman ruxsat berilishi koʻpchilikni juvormag qivoradi,
asosan yoshlar jabr chekadi, oʻgʻirliklar kõpayadi, oʻz joniga qasd qilishlar boshlanib
ketadi.
Jamiyat
qoralashi kerak
Qimor
aroq yoki tamakiga oʻxshagan narsamas, undan yomonroq, narkotik modda kabi narsa
deb oʻylayman. Legal boʻlishini uncha qoʻllab quvvatlamayman. Qonun ruxsat bersa ham
jamiyat tomonidan koʻproq qoralanishi kerak. Normal narsaga aylanishi kerakmas.
Aroqni
kayfi qisqa muddat boʻladi. “Azartnyy” oʻyinning kayfi, xumori narkotik bilan
bellashadi. Uzoq va davomli kechadi. Aqlli odam ham qimor oʻynab domiga tushsa,
chiqib ketishiga ancha muddat kerak boʻladi.
Jamshid @quloqsiz_bola