EI uygʻurlarning majburiy mehnatidan foydalanilgan tovarlarni taqiqlashi mumkin

Evroparlament va EI Kengashi Xitoy avtomobilʻ sanoatida Shinjon-Uygʻur avtonom tumanida uygʻurlarning majburiy mehnatidan foydalanib ishlab chiqarilgan mahsulotlarni taqiqlashga kelishib oldi. Gap asosan Xitoy avtomobillarida qoʻllanilayotgan alyuminiyning uygʻurlar majburiy mehnatidan foydalanib ishlab chiqarilayotgani haqida ketmoqda.

Human Rights Watch tashkiloti Evropa Ittifoqini Xitoyning tez rivojlanayotgan avtomobilʻ sanoatini Shinjon-Uygʻur avtonom rayonidagi (ShUAR) majburiy mehnat bilan aloqador qonun loyihasini qabul qilishga chaqirdi.

5 mart kuni Evroparlament va EI Kengashi qonun loyihasini kelishib, uygʻurlarning majburiy mehnatidan foydalangan holda ishlab chiqarilgan mahsulotlarni taqiqlashga kelishib olgan va kecha, 13 mart kuni Evropa Ittifoqi davlatlari hukumatlari unga ovoz berishlari kutilayotgan edi.

“Dunyo miqyosida avtomobillar, xususan, elektromobillar ishlab chiqarishda muhim material hisoblangan alyuminiyning qariyb 10 foizi ShUARda ishlab chiqariladi, bu erda Xitoy hukumatining “ishchi kuchi bilan taʻʻminlash dasturlari” etnik uygʻurlar va boshqa turkiy musulmonlarni oʻz uylaridan uzoqdagi fabrika va omborlarda ishlashga majbur qiladi. [...] Xitoyda avtomobilʻ ishlab chiqaradigan yoki Xitoydan ehtiyot qismlar sotib oladigan kompaniyalar majburiy mehnatdan foydalanish xavfi ostida”, — deya xabar beradi inson huquqlari tashkiloti.

2022 yilda AQShda uygʻurlarning majburiy mehnatiga qarshi shunga oʻxshash qonun kuchga kirgan edi. Ushbu hujjat bilan Shinjon-Uygʻur avtonom tumanida qisman yoki toʻliq ishlab chiqarilgan tovarlarning Qoʻshma Shtatlarga import qilinishi taqiqlanadi.

“AQShning yangi qonuni Xitoyda, xususan, Shinjonda majburiy mehnatdan foyda koʻruvchi kompaniyalar endi odatdagidek biznes yurita olmasligini anglatadi. [...] AQSh bojxona xizmati biznesga, Xitoyga va Amerika jamoatchiligiga AQSh hukumati majburiy mehnat va uygʻur xalqiga nisbatan sodir etilgan insoniyatga qarshi jinoyatlarni eʻʻtibordan chetda qoldirmasligi haqida xabar yuborishi juda muhim”, - degan edi HRW korporativ masʻʻuliyat boʻlimining katta ilmiy xodimi va advokati qabul qilingan qonunni sharhlar ekan.