Ukrainadagi urush boshlanganidan beri Rossiyada 50 dan ortiq faol “jinnixona”ga yotqizildi
Rossiya sudlari Ukrainadagi urush boshlanganidan buyon 53 nafar faol va muxolifatchini majburiy psixiatrik davolanishga hukm qildi.
Rossiya
sudlari Ukrainadagi urush paytida 53 nafar faol va muxolifatchini majburiy
psixiatrik davolanishga hukm qildi. Bu haqda Moskow Times 7x7 nashriga tayanib
xabar qildi.
«Memorial»
inson huquqlari markazi boshqaruvi aʻʻzosi, tarixchi Aleksey Makarovning nashrga
aytishicha, zamonaviy Rossiyada majburiy psixiatrik davolanishga yuborish SSSRdagidek
keng koʻlamli emas, buning ustiga jamiyat tashxisning haqiqiyligini aniqlashi uchun
tibbiy hujjatlardan foydalanish imkoniyatiga ega emas.
“Bizda ruhiy kasalxonalarda nimalar sodir boʻlayotganini nazorat qilish mexanizmlari
kam. Serbskiy nomidagi sud-psixiatriya
institutida monopoliya mavjud boʻlib,
davlat va psixiatrlarga bunday
amaliyotlarni kengaytirishga hamda
ulardan qoʻpolroq foydalanishga hech narsa toʻsqinlik qilmaydi”, - deb tushuntirdi Makarov.
Uning qoʻshimcha qilishicha, agar buning uchun
"toʻgʻridan-toʻgʻri siyosiy buyurtma" boʻlsa, sud-psixiatriya SSSR
koʻrsatkichlariga qaytishi mumkin.
Klinik psixolog va Rossiya mustaqil psixiatriya assotsiatsiyasi
ijrochi direktori Lyubovʻ
Vinogradova uning fikriga qoʻshiladi. Uning soʻzlariga koʻra, 2000-yillar boshidan beri
Rossiyada psixiatriya "borgan sari gʻayriinsoniy boʻlib qolmoqda".
“90-yillarda demokratik
islohotlar jarayonida psixiatriya yordami va uni taʻʻminlash borasida fuqarolar huquqlarining
kafolatlari toʻgʻrisida qonun qabul qilindi. Oʻshanda psixiatriya faqat ixtiyoriy narsa, barcha majburiy choralar
sud qaroriga bogʻliq degan
tushunchalar shakllandi; Qonun kuchga kirgan dastlabki yillarda hamma bunga
koʻnikib qolgan, 2000-yillarning
oxirigacha esa haqiqatdan ham boshqa zamon edi”, deb tushuntirdi u.
May oyi oxirida “Agentstvo. Novosti” Telegram-kanali soʻnggi bir yarim yil ichida RF
sudlari siyosiy ishlar boʻyicha kamida 33 nafar sudlanuvchini majburiy psixiatrik
davolanishga yuborganini yozgan edi.
Umuman
olganda, 2013 yildan beri “oʻzgacha fikrlovchilar” 55 marta majburiy davolanishga
yuborilgan. 2020 yilgacha bu koʻrsatkich yiliga uch kishidan koʻp boʻlmagan, 2021 yilda
esa etti nafarga koʻtarilgan boʻlsa, 2022 yilda yana uch kishiga kamaydi. Biroq
oʻtgan yili bu koʻrsatkich keskin oshib, 25 nafarga etdi, joriy yilning toʻrt yarim
oyida esa Rossiya sudlari shunday qarorlar soni sakkiztadan kam boʻlmagan.
Jumladan,
may oyida Nijniy Novgorodning Leninskiy sudi mahalliy fuqaro Aleksey Volskiyni
armiya haqidagi "soxta xabarlar" ishi boʻyicha majburiy davolanishga
yubordi. Oʻtgan yilning noyabrida xuddi shunday qaror sankt-peterburglik Viktoriya
Petrovaga nisbatan ham chiqarilgan edi. 2023 yil oktyabrʻ oyida sud Nijniy
Novgorodda yashovchi Aleksey Onoshkinga majburiy psixiatrik davolanishni buyurdi - u VK
ijtimoiy tarmogʻidagi postlar va sharhlari uchun «soxta xabar» va
"terrorizmga chaqiriqlar" da ayblangan. Oʻtgan yili Saratovning
Xoperskoe qishlogʻidan deputat Oleg Nepeyn ham Rossiya armiyasi tomonidan Mariupol
va Bucha aholisining oʻldirilishi haqidagi mintaqaviy suhbatdagi maʻʻlumotlari uchun
jazolovchi psixiatriyaga duchor boʻlgan.