AQSh boshchiligidagi global kuchlar Afgʻonistonga bostirib kirganidan soʻng 20 yil oʻtib, 2021 yil avgustida mamlakatni tark etdi. Hokimiyat Tolibon qoʻliga oʻtdi. Oradan uch yil oʻtib, Tolibon asta-sekinlik bilan tan olinmoqda. Xususan, BAA Tolibonning yangi elchisi, Qozogʻiston esa ishonchli vakilidan yorliqlarni qabul qilib oldi.   

AQSh boshchiligidagi kuchlar Afgʻonistonga bostirib kirganidan soʻng 20 yil oʻtib, 2021 yil avgustida mamlakatni tark etdi. Shundan soʻng Afgʻoniston global sanktsiyalarga duch keldi, koʻplab mamlakatlar Kobul bilan diplomatik aloqalarni uzdi. Ammo ekspertlar BAA Tolibon tomonidan tayinlangan elchi, Qozogʻiston esa ishonchli vakildan ishonch yorliqlarini qabul qilib olgani Afgʻoniston uchun yangi siyosiy va iqtisodiy istiqbollar ochishini taʻʻkidlamoqda.

Xalqaro miqyosda tan olinmagan Tolibon maʻʻmuriyati mintaqa davlatlari, jumladan, qoʻshni Pokiston, Hindiston va Xitoy, shuningdek, Markaziy Osiyo respublikalari bilan ikki tomonlama munosabatlarni saqlab kelmoqda. Oxirgi uch yil ichida u Yaqin Sharq, asosan Qatar va BAA bilan ham aloqalarni rivojlantirmoqda.

Rasmiy Tolibon delegatsiyasi Abu-Dabiga tashrif buyurib, oʻtgan hafta BAA prezidenti Shayx Muhammad bin Zayd bilan uchrashdi.

Chorshanba kuni Afgʻoniston Tashqi ishlar vazirligi bayonotida Mavlaviy Badruddin Haqqoniy BAA Tashqi ishlar vazirligiga ishonch yorliqlarini topshirganini maʻʻlum qildi.

BAA rasmiysi payshanba kuni Reuters agentligiga “Afgʻoniston elchisining ishonch yorligʻi”ning qabul qilinishi Fors koʻrfazi davlatining koʻprik qurish va afgʻonlarga yordam berishga, shu jumladan rivojlanish va qayta qurish loyihalari orqali yordam berishga qatʻʻiy qarorini tasdiqlaganini maʻʻlum qildi.

Shuningdek, chorshanba kuni Qozogʻiston tashqi ishlar vaziri oʻrinbosari Alibek Bakaev Qozogʻiston “ikki mamlakat oldidagi savdo-iqtisodiy va gumanitar hamkorlikni kengaytirish maqsadida” Muhammad Ur Rahmon Rahmoniy Afgʻonistonning Ostonadagi muvaqqat ishonchli vakili sifatida roʻyxatdan oʻtkazilganini bildirdi.

Tolibon diplomatlarini qabul qilgan boshqa davlatlar qatorida yanvarʻ oyida oʻz elchisining ishonch yorliqlarini rasman qabul qilgan Xitoy hamda Tolibon diplomatlari vaqtinchalik ishlar vakili boʻlgan Qatar, Pokiston, Oʻzbekiston, Turkmaniston va Rossiya ham bor. Turkiya va Tojikiston ham Tolibon rasmiylarini tan olgan, ammo hozircha faqat konsullik darajasida.

“Mamlakatlar Afgʻoniston xavfsizligi va barqarorligidan xavotirda, chunki bu butun mintaqa barqarorligi bilan bevosita bogʻliq”, - deydi Kobuldagi Strategik va mintaqaviy tadqiqotlar markazi ijrochi direktori Sohaib Raufiy Arab News nashriga bergan intervʻyusida. - Shuning uchun ular mintaqadagi kuchlar muvozanati uchun raqobat va ishtahani hisobga olib, Tolibon boshchiligidagi hukumat bilan hamkorlik qilishdan manfaatdor2.

“Ushbu qadamlar Afgʻoniston Islom Amirligi bilan mintaqa va undan tashqaridagi davlatlar oʻrtasida ishonch kuchayib borayotganining yorqin dalilidir. Islom amirligining savdoga yoʻnaltirilgan tashqi siyosati dunyo bilan aloqalarini mustahkamlashda asosiy omil hisoblanadi”, - deya qoʻshimcha qildi Raufiy.

1996-2001 yillarda Tolibon hokimiyat tepasida turgan ilk davrda ularning boshqaruvini uch davlat: Pokiston, Saudiya Arabistoni va BAA tan olgan.

Oʻsib borayotgan xalqaro hamkorlikni amaldagi hukumatni yanada tan olish yoʻlidagi dastlabki qadamlar sifatida koʻrish mumkin.

 "Ammo bu bosqichga borish uchun hali uzoq yoʻl bor, - dedi Raufiy. - Afgʻonistonning hozirgi yakkalanishini yuqori siyosiy darajada kamaytirish uchun dunyo mamlakatlari bilan koʻproq hamkorlik qilish kerak".

Biroq, qisqa muddatda, ayniqsa, BAA bilan yangi rasmiy munosabatlar Afgʻonistonning sustlashib borayotgan iqtisodiyotiga taʻʻsir qilishi kutilmoqda.

“Afgʻonistonning iqtisodiy aloqalari 2021 yil avgustidan keyin mamlakatga kiritilgan siyosiy cheklovlar tufayli cheklangan. Koʻproq mamlakatlar bilan siyosatning kuchayishi, shubhasiz, diversifikatsiyalangan iqtisodiy yoʻlaklarga kirish orqali mamlakat eksporti va importiga ijobiy taʻʻsir koʻrsatadi”, dedi Kobuldagi Kateb universitetining iqtisod oʻqituvchisi Tayyib Xon.

"Afgʻonistonning BAA bilan global savdo markazi sifatidagi munosabatlari Afgʻonistonga arab mamlakatlari va undan tashqarida kengroq bozorga oson kirishni taʻʻminlaydi, bu esa Afgʻonistonning inson kapitalini jalb qilish uchun qoʻshimcha imkoniyatlar yaratadi".