Politico: EI davlatlari suv tanqisligi sababli mojaroga duch kelishi mumkin
Evrokomissiya hisob-kitoblariga koʻra, EI davlatlari aholisining uchdan bir qismi suv tanqisligi muammosiga duch kelmoqda. Kelgusida ushbu muammo suv resurslari uchun raqobatning kuchayishi, transchegaraviy suv resurslari boʻyicha davlatlar ichida va oʻrtasidagi nizolarga sabab boʻlishi mumkin, deyiladi Politico qoʻlga kiritgan maxfiy hujjatda.
Suv
tanqisligi kelgusida EI mamlakatlari oʻrtasida mojarolarning kelib chiqishi, jumladan,
suv resurslari uchun raqobatning kuchayishi, transchegaraviy suv resurslari boʻyicha
davlatlar ichida va oʻrtasidagi nizolarga sabab boʻlishi mumkin. Bu haqda Politico
nashri qoʻlga kiritgan Evrokomissiyaning maxfiy hujjatida soʻz boradi.
Hujjatda
aytilishicha, EI suv tanqisligini hayotning qariyb barcha jabhalariga: oziq-ovqat
va suv, infratuzilma, iqtisodiy faoliyat va sogʻliqni saqlashga tahdid soladigan
muammo deb biladi.
“Ushbu xavf-xatarlar turli shakllarda namoyon boʻlishi mumkin, jumladan,
suv resurslari uchun raqobatning kuchayishi, transchegaraviy suv resurslari boʻyicha
davlatlar ichida va oʻrtasidagi nizolar”, - deyiladi murojaatda. Shuningdek, suv
tanqisligi tendentsiyasi ortib borayotgani va iqlimiy vaziyat yomonlashayotgani qayd
etilgan. EIning konservativ
hisob-kitoblariga koʻra, ittifoqning iqtisodiy oʻsishi 2100 yilga kelib 7 foizga
pasayishi mumkin.
Tez-tez sodir boʻladigan hodisalar, toshqinlar, qurgʻoqchilik,
oʻrmon yongʻinlari, kasalliklar, ekinlarning etishmasligi kabi tabiiy ofatlar allaqachon Evropa duch keladigan iqlim
tahdidlaridan biriga aylandi. Ayni
paytda Evrokomissiya "Evropa uchun 36 ta asosiy xavfni aniqlagan boʻlib, ularning
baʻʻzilari allaqachon halokatli va yuqori shoshilinchlik darajasiga ega".
Evrokomissiyaning
2019 yildagi maʻʻlumotlariga koʻra, Evropa Ittifoqi aholisining uchdan
biridan koʻprogʻi (38%) suv tanqisligiga duch kelgan. Qurgʻoqchilik Evropa
iqtisodiyotiga har yili 2–9 milliard evro zarar etkazmoqda.
2019 yilgi maʻʻlumotlarga koʻra, Italiyada suv tanqisligi kuchli
boʻlgan. Adriatik va Ion dengizi sohillarida joylashgan hududlarda taqchillik 1,5
km³ suvni tashkil etdi.
Bolgariyada suv tanqisligi 1,2 km³ deb baholanadi - bu Evropada ikkinchi eng yomoni.
Hozirgi inqirozga ichimlik suvidan sanoat ehtiyojlari uchun foydalanish, shuningdek,
toʻgʻonlar qurish bilan bogʻliq muammolar sabab boʻlishi mumkin. Mamlakatda mavsumiy
suv cheklovlari joriy etilmoqda.
Iqlim oʻzgarishi va dengiz sathining koʻtarilishi kelgusi 80 yil ichida er osti suv
zaxiralari 16 foizga qisqarishi kutilayotgan Malʻta uchun katta xavf tugʻdiradi.
Ispaniyada
esa oʻtgan yil oxiridan buyon
qurgʻoqchilikda kuzatilmoqda,
tabiiy ofat ayniqsa qirollikning janubiy va sharqiy viloyatlariga taʻʻsir koʻrsatgan. Rasmiylar 2023 yilning
apreli rekord darajadagi eng quruq va issiq oy boʻlganini eʻʻlon qildi.
Frantsiya qishki qurgʻoqchilikka duch kelmoqda. Shu bois mamlakat gʻarbida
sugʻorish uchun 16 ta suv ombori majmuasi qurilishiga qarshi ekofaollarning butun Frantsiya boʻylab norozilik namoyishlari
boʻlib oʻtdi. Loyiha muxoliflari suvning «agrobiznes» tomonidan «xususiylashtirilishi»ni qoralab, hokimiyatni suv ombori qurilishiga
moratoriy joriy etishga chaqirmoqda.
Dunyoning chuchuk suvga boʻlgan talabi hech qachon hozirgidek yuqori boʻlmagan:
Milliy geografiya jamiyati
maʻʻlumotlariga koʻra, bugungi
kunda uy xoʻjaliklari, qishloq xoʻjaligi va sanoatda bir asr avvalgiga
nisbatan sakkiz baravar koʻproq suv ishlatyapmiz.