Eron Isroilga kuch ishlatishdan voz kechishi mumkinligiga ishora qildi

HAMAS etakchisi Ismoil Haniyaning Tehronda oʻldirilishi, Livanda Hizbullohning koʻplab yuqori martabali qoʻmondonlariga suiqasdlar ortidan “qisqa muddatda shiddatli qasos olish”ga vaʻʻda bergan Eron soʻnggi vaqtlarda bayonotlari ohangini yumshatdi, hatto Nʻyu-Yorkdagi BMT Bosh Assambleyasida ishtirok etgan mamlakat prezidenti Masud Pezeshkian amerikalik jurnalistlarga Eron Isroilga kuch ishlatmasligi mumkinligiga ishora qildi.

Oʻtgan haftada Livandagi Hizbulloh bir qator misli koʻrilmagan hujumlarga uchradi, baʻʻzilarning fikricha, bu guruhning soʻnggi qirq yillikdagi eng chuqur inqiroziga sabab boʻlgan.

Birinchidan, butun mamlakat boʻylab guruh aʻʻzolari oʻrtasida aloqa qurilmalari – peyjerlar va ratsiyalar portlay boshladi, natijada oʻnlab odamlar halok boʻldi, yuzlab odamlar yaralandi. Buning ortidan Hizbulloh nishonlariga Isroil havo hujumlari uyushtirildi va yuqori martabali qoʻmondonlarni yoʻq qildi. Boshqacha aytganda, guruh 2006 yilda Isroil bilan urushdan beri eng ogʻir qon toʻkilishini boshdan kechirmoqda.

Hizbulloh Isroilga dushman boʻlgan mintaqaviy qurolli guruhlar koalitsiyasi boʻlgan Qarshilik oʻqi deb ataladigan eng yirik jangari guruhdir. U koʻpincha "dunyodagi eng kuchli nodavlat armiya" deb ataladi. U oʻz mavjudligining boshidanoq Eronning toʻliq va qatʻʻiy yordamidan bahramand boʻldi.

Koʻpchilik Hizbulloh tuzilmasiga jiddiy putur etkazgan Isroilning misli koʻrilmagan kuchli zarbalari Eronning yanada qatʻʻiy javobini keltirib chiqarishini kutgan edi. Biroq bunday reaktsiya hali kuzatilgani yoʻq.

Eronning uzoq vaqtdan beri Hizbulloh uning "qizil chizigʻi" ekanligi va Hizbulloh etakchisi Hasan Nasrulloh Isroil "barcha qizil chiziqlarni kesib oʻtganini" aytganiga qaramay, Eron hozirgacha na bosiqlik, na tajovuzkor javob alomatlarini koʻrsatmadi.

Hatto Eronning Isroildan qasos olish haqidagi odatda olovli ritorikasi ham bu safar sezilarli darajada bosiq boʻldi.

Eron rasmiy shaxslari nimalar demoqda?

Eronning pozitsiyasi haqidagi fikrni Nʻyu-Yorkdagi BMT Bosh Assambleyasida ishtirok etgan mamlakat prezidenti Masud Pezeshkianning yaqinda bergan izohlaridan bilib olish mumkin.

Amerikalik jurnalistlar bilan uchrashuv audioyozuviga koʻra, Pezeshkian noodatiy bayonot bergan boʻlib, Isroil ham shunday qilsa, Eron harbiy kuch ishlatishdan bosh tortishi mumkinligini ifoda etdi.

Bu Eronning ikki oydan kamroq vaqt oldin Tehronda HAMAS etakchisi Ismoil Haniya oʻldirilishi ortidan Isroilga qattiq javob berishga vaʻʻda bergan paytdagi pozitsiyasidan keskin farq qiladi.

Nʻyu-Yorkda murosa ohangiga oʻtish shu qadar sezilarli boʻldiki, Eron tashqi ishlar vaziri Abbos Aragchi Eron Isroil bilan deeskalatsiya (keskinlikni pasaytirish)ga tayyorligi haqidagi xabarlarni keskin rad etishga shoshildi.

Eronning sobiq tashqi ishlar vaziri, hozirda mamlakat vitse-prezidenti boʻlgan Muhammad Javod Zarif ijtimoiy tarmoqlarda Pezeshkianni qoʻllab-quvvatlab, prezident haqiqatda “Isroil jinoyatlarini” qoralaganiga ishora qilib, Eronni mintaqada tinchlik uchun kurashuvchi va yadroviy qurolsizlanish tarafdori sifatida koʻrsatganini taʻʻkidladi.

Zarif Isroilni Eronning niyatlari haqida "xavfli va yolgʻon rivoyat"ni targʻib qilishda ayblab, Eron Isroilning daʻʻvolariga zid ravishda urush qilmoqchi emasligini taʻʻkidladi.

Pezeshkianning oʻzi amerikalik jurnalistlar bilan suhbatda: "Biz urushni xohlamaymiz", deya aniq taʻʻkidlab, Isroilni Eronni mojaroga tortish uchun tuzoq qoʻyganlikda aybladi, uning fikricha, bu mojaroda gʻoliblar boʻlmaydi.