Ramazon oyida duolar ijobat boʻladigan vaqtlar
Ramazon oyining istalgan vaqtida duo qilish mumkin va Alloh taolo ularni qabul qiladi. Biroq bu oyda ham shunday paytlar borki, bu vaqtda ibodatlar bilan Yaratganga murojaat qilinganda duolar qabul boʻlish ehtimoli ancha ortadi.
Ramazon — cheksiz neʻʻmatlar ato etuvchi va gunohlardan
poklanish oyidir. Ramazon oyida Alloh taologa duolar ila iltijo qilish moʻminning
muhim ibodatlaridan biridir. Ramazon oyida Allohga yaqinlashtiradigan ibodatlarni
qilganlar bandalarining gunohlarini Yaratgan albatta kechiradi.
Bu oyda eng afzal va eng samarali amallardan biri bu duo
qilishdir. Shunday ekan, Ramazon oyida imkon qadar Alloh taologa duo qilish lozim.
Moʻmin duo qilganida boshqa foydalar bilan birga, oʻz duosi
uchun katta ajr oladi, chunki muborak Ramazonda Alloh taolo roʻza tutganlarning
ibodatlarini rad etmaydi. Shuning uchun bu oyda har birimiz tez-tez duolar bilan
Alloh taologa yuzlanishimiz kerak boʻladi.
Ramazon oyining istalgan vaqtida duo qilish mumkin va Alloh
taolo ularni qabul qiladi. Biroq bu oyda ham shunday paytlar borki, bu vaqtda
ibodatlar bilan Yaratganga murojaat qilinganda duolar qabul boʻlish ehtimoli ancha
ortadi:
1. Ogʻiz yopiq vaqtda
Duo kechayu kunduz oʻqilishi kerak, zero, butun Ramazon oyi
aynan duo oyidir. Biroq, Alloh taolo uchun roʻza tutganlarning duosi qabul
boʻladi, chunki roʻza duosi rad etilmaydi.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh
sollallohu alayhi vasallam aytdilar:
“Uch kishining duosi qaytarilmaydi: roʻzadorning iftor
qilguniga qadar qilgan duosi, adolatli hukmdorning duosi va mazlumning duosi”. (Imom Ahmad, 8043; Ibn Moja, 1752;
Termiziy, 3598; Ibn Hibbon, 3428).
Imom Navaviy bu haqda oʻzining “Al-Majmuʻʻ Sharhul Muhazzab”
kitobida shunday yozadi:
“Roʻzador roʻza tutgan vaqtida duo qilishi, oxirat va dunyoning
muhim ishlarini Alloh taolodan soʻrashi tavsiya etiladi. Hatto oʻzidan tashqari barcha
yaxshi koʻrgan kishilari va barcha musulmonlar ehtiyoji uchun ham soʻrashi mumkin.
Darhaqiqat, Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasullulloh
sollallohu alayhi vasallam:
“Uch kishining duosi qaytarilmaydi: roʻza tutganning duosi,
toki u roʻzasini buzmagunicha...», dedilar.
Bu hadisni Termiziy va Ibn Moja rivoyat qilgan va Termiziy uni
hasan hadis, degan.
Hadisdan anglashiladiki, roʻzador kunning boshidan oxirigacha
duo qilishi maqsadga muvofiq, chunki odam shu vaqt davomida (kunduzi butun kun
davomida) roʻza tutgan hisoblanadi.
2. Tong otgunga qadar
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam
aytdilar:
«Robbimiz tabaroka va taolo har kecha tunning oxirgi uchdan
biri qolganda bu dunyo osmoniga tushadi. Soʻngra: "Kim Menga duo qiladi, Men
uni ijobat qilsam? Kim Mendan soʻraydi, Men unga soʻraganini bersam? Kim Menga
istigʻfor aytadi, Men uning gunohlarini kechirsam», deydi». (Buxoriy, 7494; Muslim, 758).
Bu hadisning faqat Muslim tomonidan berilgan shaklida:
"... va bu tong otguncha davom etadi", deyilgan.
3. Iftorlik vaqti
Abdulloh ibn Amr ibn Al-Os roziyallohu anhudan rivoyat
qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shunday deganlarini eshitdim:
“Albatta shunday duo borki, agar roʻzador iftor paytida u
bilan Allohga tavba qilsa, rad etilmaydi”.
Bu hadisni Abdulloh ibn Amrdan rivoyat qilgan Ibn Abu Mulayka
Abdullohning iftorlik paytida shunday deganini eshitganligini qoʻshimcha qiladi:
«Allohim,
men Sendan hamma narsani qamrab olgan rahmating ila meni magʻfirat qilishingni
soʻrayman». (Ibn Moja, 1753; Ibn as-Sunniy, “Amal al-yavmi va al-layla”,
481)
Iftor chogʻida moʻmin och, tashna va ojiz boʻlib, oʻzining naqadar
ojizligini anglab etadi va qalbida tavozeʻʻ bilan qilgan duosi qabul boʻlishi
ehtimoli koʻproq.
4. Qadr kechasida
Har qanday ibodat kabi, bu kechada Alloh taologa duolar bilan
murojaat qilish ming oy duo qilish bilan barobardir. Bunday duoning kuchini
tasavvur qilib koʻring! Bu muborak kechada farishtalar erga tushib, moʻminlarni oʻrab
oladilar va ularning har bir namozidan keyin «amin»ni takrorlaydilar.
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:
«Ey Allohning Rasuli! Ayting-chi, agar Laylatul qadr kechasi
qaysi kecha ekanini bilsam, unda nima deyman?» dedim.
«Allohim! Albatta Sen afv qiluvchi va karamlisan. Afvni yaxshi
koʻrasan. Bas, meni afv qilgin», degin», dedilar». (Imom Ahmad, 35497; Ibn Moja, 3850; Termiziy, 3513; An-Nasoiy,
“Amal al-yavmi va al-layla”, 876).
5. Qurʻʻon oʻqishni tugatgandan keyin
Ramazon — Qurʻʻon oyidir. Solih salaflar bu oyda Qurʻʻon
oʻqishga urgʻu berib, boshqa vaqtlarga qaraganda bu ibodatga koʻproq eʻʻtibor
qaratganlar.
Shuning uchun Ramazon oyida imkon qadar tez-tez Qurʻʻon
oʻqishimiz tavsiya etiladi va Qurʻʻon oʻqish (xatm) oxirida biz Alloh taologa oʻzimiz
va oilamiz, qarindoshlarimiz va doʻstlarimiz uchun barcha yaxshiliklarni tilab duolar
bilan murojaat qilishimiz mumkin.
Sobit roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Anas ibn Molik roziyallohu anhu Qurʻʻon oʻqishni tugatmoqchi
boʻlganlarida, oila aʻʻzolarini yigʻib, ular uchun duo qildilar». (Tabaroniy, «Al-Muʻʻjam al-kabir», 674;
Ad-Dorimiy, 3517).
Ayni damda moʻminning duosi bilan Alloh taoloning rahmati oʻrtasida
hech qanday toʻsiq yoʻq. Irboz ibn Sariya roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar:
«Qurʻʻonni toʻliq oʻqigan (xatm qilgan)ning duosi qabul
boʻladi». (Tabaroniy, “Mujm
al-kabir”, 647).
Ramazon oyida Allohga taologa ibodat qilishda moʻmin kishi
jiddu jahd qilishi, koʻproq duo qilib, siz eng muhim narsalarni soʻrashi lozim.
Albatta soʻralgan narsalarning barchasi oxiratimiz uchun foydali amallar boʻlishi
lozim.
Abdulqodir Mahmud tayyorladi