Qozogʻistonda AES qurish boʻyicha umumxalq referendumi kuzda oʻtkazilishi mumkin

Qozogʻiston hukumati Balxash koʻli boʻyida atom elektr stantsiyasi qurish boʻyicha umumxalq referendumini oʻtkazish toʻgʻrisida qaror qabul qildi. Referendum taxminan joriy yilning kuzida oʻtkaziladi. “Mamlakat yadro yoqilgʻisi ishlab chiqarishning toʻliq tsiklini deyarli yakunladi va kichik reaktorlar bilan ishlash tajribasiga ega. Kerakli kadrlar mavjud, mutaxassislar doimiy ravishda tayyorlanmoqda”, – dedi mamlakat bosh vaziri Oljas Bektenov.

Qozogʻiston hukumati Balxash koʻli boʻyida atom elektr stantsiyasi (AES) qurish boʻyicha umumxalq referendumini oʻtkazish toʻgʻrisida qaror qabul qildi.

Respublika bosh vaziri Oljas Bektenov referendum oʻtkazish toʻgʻrisidagi qaror loyihasini Prezident Administratsiyasiga kiritish boʻyicha topshiriq berdi. Shuningdek, u referendumning aniq sanasini eʻʻlon qilishi kerak boʻladi. Referendum taxminiy ravishda joriy yilning kuziga belgilangan.

“Mamlakat yadro yoqilgʻisi ishlab chiqarishning toʻliq tsiklini deyarli yakunladi va kichik reaktorlar bilan ishlash tajribasiga ega. Kerakli kadrlar mavjud, mutaxassislar doimiy ravishda tayyorlanmoqda”, – dedi Bektenov.

Qozogʻistonda atom elektr stantsiyasini qurish boʻyicha referendum oʻtkazish zarurligi haqidagi muhokamalar bir yil avval boshlangan edi. Prezident Qosim-Jomart Tokaev ilk bor 2023 yil sentyabrida shunday taklif bilan chiqqan edi. Siyosatchi respublika jahonda eng katta uran zaxirasiga ega, shuning uchun u oʻzining yadroviy avlodini yaratishi kerakligini taʻʻkidladi.

Qozogʻiston rahbari referendum oʻtkazish zarurligini mamlakat Semipalatinsk yadroviy poligonining fojiali merosini yodga olishi bilan asosladi. SSSR davrida 1949 yildan 1989 yilgacha poligonda kamida 468 ta yadro sinovlari, shu jumladan er osti va atmosfera portlashlari oʻtkazilgan. Respublikaning birinchi prezidenti Nursulton Nazarboevning birinchi qarorlaridan biri poligonni yopish va uning hududini meliorativ holatga keltirish haqida boʻlgan.

Balxash koʻli qirgʻogʻida Qozogʻistonning birinchi atom elektr stantsiyasini qurish rejalashtirilgan. Qurilish qiymati 10–15 milliard dollarga baholanmoqda, agar respublika aholisi ushbu tashabbusni qoʻllab-quvvatlasa, stantsiyani kim qurishi keyin maʻʻlum boʻladi.

27-28 avgust kunlari Qozogʻiston Energetika vazirligi “KazAtomExpo” koʻrgazmasida Qozogʻiston atom sanoatining atom elektr stantsiyalari qurilishiga tayyorligini ochiq muhokama qilishni rejalashtirmoqda. Tadbirda Rossiyaning «Rosatom» atom korporatsiyasi, shuningdek, Xitoyning (Xitoy Milliy yadro korporatsiyasi), Janubiy Koreyaning (Korea Hydro&Nuslear Pover So), Frantsiyaning (Elestrisit de Franse) yirik yadro kompaniyalari ishtirok etadi.