AQSh va Evropadagi yuzlab rasmiylar Isroilni qoʻllab-quvvatlash siyosatini tanqid qiluvchi jamoaviy maktubni imzoladi

AQSh, Buyuk Britaniya va Evropa Ittifoqi mamlakatlaridagi 800 dan ortiq iqtidordagi hukumat amaldorlari oʻz hukumatlarining Isroil va Gʻazo oʻrtasidagi urushdagi siyosatiga qarshi jamoaviy bayonotni imzoladi. “Hukumatlarimiz yuritayotgan siyosat xalqaro huquqning jiddiy buzilishi, urush jinoyatlari va hatto etnik tozalash yoki genotsidga olib kelish xavfiga ega”, deyiladi bayonotda.

AQSh, Buyuk Britaniya va Evropa Ittifoqi mamlakatlaridagi 800 dan ortiq iqtidordagi hukumat amaldorlari oʻz hukumatlarining Isroil va Gʻazo oʻrtasidagi urushdagi siyosati “xalqaro huquqning jiddiy buzilishi” boʻlishi mumkinligidan ogohlantiruvchi jamoaviy bayonotni imzoladi.

Bir nusxasi BBC xizmatiga taqdim etilgan "transatlantik bayonot"da aytilishicha, ularning maʻʻmuriyati "ushbu asrning eng dahshatli insoniy ofatlaridan biri"ga sherik boʻlish xavfi bor va ularning ekspert maslahatlari eʻʻtiborga olinmayapti.

Bu Isroilning Gʻarbdagi asosiy ittifoqchilari hukumatlari oʻrtasidagi chuqur boʻlinishning yana bir belgisidir.

Imzolovchilardan biri, milliy xavfsizlik sohasida 25 yildan ortiq tajribaga ega boʻlgan AQSh hukumati rasmiysi BBC`ga xavotirlariga nisbatan “davomiy eʻʻtiborsizlik” haqida gapirdi.

"Mintaqani va uning dinamikasini tushunadiganlarning ovozi eshitilmayapti", ‑ dedi u.

“Bu erda haqiqatan ham farqli tomoni shundaki, biz shunchaki biror narsaning oldini olishga qodir emasmiz, balki faol ishtirok etyapmiz. Bu mening xotiramdagi boshqa har qanday vaziyatdan tubdan farq qiladi”, — deya qoʻshimcha qildi ismi sir qolishini istagan amaldor.

Bayonot AQSh, Evropa Ittifoqi va Evropaning 11 davlati, jumladan, Buyuk Britaniya, Frantsiya va Germaniya hukumat vakillari tomonidan imzolangan.

Unda aytilishicha, Isroil Gʻazo sektoridagi harbiy amaliyotlarida “hech qanday vazminlik koʻrsatmayapti”, “buning natijasida oʻn minglab tinch aholi oʻlimiga olib kelgan; va... yordamni ataylab toʻsib qoʻyish... minglab tinch aholini ochlik va sekin oʻlim xavfiga duchor qilmoqda”.

“Hukumatlarimizning siyosati xalqaro huquqning jiddiy buzilishi, urush jinoyatlari va hatto etnik tozalash yoki genotsidga olib kelishi aniq xavfga ega”, deyiladi bayonotda.

Bayonotni imzolagan yoki qoʻllab-quvvatlagan shaxslarning ismlari oshkor etilmagan. BBC muxbiri ismlarning toʻliq roʻyxatini koʻrmadi, lekin imzolaganlarning deyarli yarmi davlat xizmatida kamida oʻn yillik tajribaga ega ekanini biladi, deyiladi xabarda.

Amerikaning isteʻʻfodagi elchisining soʻzlariga koʻra, shu paytga qadar bir vaqtning oʻzida koʻplab mamlakatlar hukumat apparatidagi norozi amaldorlarning oʻz harakatlarini bu darajada muvofiqlashtirishganini koʻrmagan.

“40 yildan buyon tashqi siyosatni kuzatib borar ekanman, bu shu paytgacha men guvoh boʻlgan eng noyob voqeadir”, ‑ dedi AQShning Jazoir va Suriyadagi sobiq elchisi Robert Ford BBC bilan suhbatda.

U buni 2003 yilda AQSh maʻʻmuriyatining Iroqqa bostirib kirishni oqlash uchun ishlatilgan notoʻgʻri razvedka haqidagi xavotirlari bilan qiyosladi, ammo bu safar koʻplab amaldorlar jim turmaslikka qaror qilishdi.

“[Oʻshanda] haqiqatni, razvedka maʻʻlumotlari tanlab‑tanlab olinganini, urushdan keyingi reja yoʻqligini odamlar bilgan, biroq hech kim buni ochiq‑oshkora gapirmagandi. Bu safargisi esa jiddiy muammo boʻlib chiqdi”, - dedi Ford.

"Gʻazodagi urush bilan bogʻliq muammolar shunchalik jiddiy va oqibatlari shunchalik xavfliki, ular buni ommaga etkazishga majburdirlar", ‑ dedi u.

Rasmiylar oʻz maktubida ularning hukumatlari Isroilga “real shart-sharoitsiz va javobgarliksiz” berayotgan harbiy, siyosiy va diplomatik yordam nafaqat koʻproq falastinliklarning oʻlimiga olib kelishi, balki HAMAS tomonidan garovga olinganlarning hayotini, shuningdek, Isroilning xavfsizligi va mintaqaviy barqarorligi ham xavf ostiga qoʻyishi mumkinligini yozgan.

"Isroilning harbiy amaliyotlari 11 sentyabrdan beri orttirilgan barcha muhim aksilterrorchilik tajribasini eʻʻtiborsiz qoldirdi... [harbiy] operatsiya Isroilning HAMASni magʻlub etish maqsadiga hissa qoʻshmadi, aksincha, HAMAS, Hizbulloh va boshqa salbiy tomonlarning jozibadorligini oshirdi", - deyiladi jamoaviy maktubda.

Rasmiylarning taʻʻkidlashicha, ular oʻzlarining professional tashvishlarini ichki kanallar orqali koʻtarishgan, ammo "siyosiy va mafkuraviy sabablarga koʻra eʻʻtiborsiz qoldirilgan".

Ommaviy murojaatni qoʻllab-quvvatlagan Britaniyaning yuqori martabali amaldorlaridan biri BBC`ga davlat xizmatchilari orasida "tashvish kuchayib borayotganini" maʻʻlum qilgan.

Amaldor oʻtgan hafta Xalqaro Sudning Janubiy Afrika Respublikasi tomonidan qoʻzgʻatilgan ish boʻyicha Isroildan genotsid harakatlarining oldini olish uchun barcha choralarni koʻrishni talab qilgan dastlabki qarorining taʻʻsiriga ishora qildi.

“Tashqi ishlar vazirimiz [Devid Kemeron] Janubiy Afrikaning daʻʻvosini mensimasdan "ishga yordam bermaydi" deya taʻʻrifladi. Bu butun [qoidalarga asoslangan xalqaro tartibni] xavf ostiga qoʻyadi”, ‑ dedi anonimlik sharti bilan Britaniya rasmiysi.

“Biz vazirlarning, aftidan, ishonchli va asoslangan yuridik maslahatlashuvlarsiz Isroil hukumatiga qarshi ayblovlarni qanday xaspoʻshlaganini eshitdik. Bizning hozirgi yondashuvimiz, nazarimda, Britaniya, mintaqa yoki jahon tartibi manfaatlariga xizmat qilmaydi”, — deya qoʻshimcha qildi suhbatdosh.

Bayonotda aytilishicha, Isroilning harbiy amaliyoti Gʻazo sektorida misli koʻrilmagan miqdorda hayot va mulkni yoʻq qilgan boʻlsa‑da, HAMASni tahdid sifatida samarali yoʻq qilish uchun koʻrinadigan strategiya ham, Isroilning uzoq muddatli xavfsizligini taʻʻminlash uchun siyosiy echim ham yoʻq.

U AQSh va Evropa hukumatlarini “jamiyatga Isroil operatsiyasi uchun strategik va asosli asos borligini aytishni bas qilishga” chaqirdi.