Фото: ИШИД Эронда содир этган теракт.

Москвадаги терактдан сўнг ўринли савол туғилади: нега ўзини Америкага қарши ташкилот сифатида кўрсатаётган ИШИД террорчилик хуружларини АҚШ ёки Ғарб давлатларида эмас, Туркия, Эрон, Ироқ, Афғонистон ва Россияда амалга оширмоқда?

"Тарихдаги энг қонли террорчи ташкилотлардан бири бўлган ИШИД ўзининг ҳужумларини Туркияни ҳам қамраб олувчи бир минтақа чегарасида амалга ошириши эътиборлидир", - дейди Sabah нашрининг Туркия разведкасидаги аноним манбаси.

Жумладан, январь ойида Истанбулдаги черкорда амалга оширилган теракт Туркиядаги ибодатхоналарга уюштирилган илк ҳужум ҳисобланади, бироқ ИШИД аввалроқ Туркиянинг бошқа жойларида ҳам терактлар содир этган –  2017 йилда тунги клубда содир этилган теракт 39 кишининг ҳаётига зомин бўлган, 2015 йилда Анқарадаги портлашда 109 киши ҳаётган кўз юмган. 2022 йил октябрь ойида ИШИД Эроннинг Шероз шаҳрида портлаш уюштирди, натижада 15 намозхон ҳалок бўлди, 40 нафари яраланди. 2022 йил декабрь ойида Афғонистондаги Кобул меҳмонхонасида террорчилар портловчи қурилмани ишга тушириб, 15 кишини ўлдирган. 2024 йил бошида Эроннинг Керман шаҳрида генерал Қосим Сулаймоний вафотининг бир йиллиги муносабати билан ўтказилган дафн маросимида портлаш содир бўлиб, 103 киши оламдан ўтди.

ИШИД ҳужумларининг географияси уларнинг навбатдаги ҳужум жойларини қандай танлашлари ҳамда Ғарб давлатлари ва АҚШ нима учун мўъжизавий тарзда улардан узоқ туришлари ҳақида саволлар туғдиради. Махсус хизматлар тегишли чораларни амалга оширмаганларида эди, янада кўпроқ терактлар уюштирилган бўларди.

Қайд этилишича, 2011 йилдан буён Туркияда 102 давлат фуқаролигига эга 9 мингдан ортиқ киши террорчиликда гумонланиб ҳибсга олинган. Эътиборлиси, уларнинг 1162 нафари АҚШ ва Европа Иттифоқи фуқаролари бўлиб, ўтган декабрь ойида қўлга олинган 32 нафари Анқарадаги черковлар ва Ироқ элчихонасига қарши терактлар уюштиришни режалаштирган.

Москвадаги терактдан сўнг муносабат билдирган Бутунжаҳон мусулмон уламолари иттифоқи бош котиби Али Муҳйиддин Қорадоғийнинг фикрлари ҳам эътиборга лойиқ. У бу каби хатти-ҳаракатларнинг Исломга алоқаси йўқлигини айтар экан, хусусан, шундай деди: “Бу террор операциясининг Исломга алоқаси йўқ. Агар кимдир тўсатдан террорчилар Исломни вакили деб даъво қилса ҳам, аслида улар минтақавий ва халқаро разведка хизматларининг вакиллари бўлиши мумкин, лекин Ислом эмас”.

Мавзуга алоқадор