Iqlim oʻzgarishi Afrikaga tobora jiddiy taʻʻsir koʻrsatmoqda
Jahon Meteorologiya Tashkiloti maʻʻlumotlariga koʻra, atmosferaga issiqxona gazlari chiqindilari boshqa qitʻʻalarga qaraganda ancha past boʻlishiga qaramay, Afrikada harorat oʻrtacha global koʻrsatkichdan tezroq koʻtarilmoqda. Hozirgi vaqtda Afrika davlatlari jazirama toʻlqinlari, kuchli yomgʻirlar, suv toshqinlari, tsiklonlar va uzoq davom etgan qurgʻoqchiliklar tufayli yalpi ichki mahsulotning oʻrtacha 2-5 foizini yoʻqotmoqda.
Jahon
Meteorologiya Tashkilotining (JMT) yangi hisobotiga koʻra, Afrika iqlim oʻzgarishi va
bunga moslashish borasidagi nomutanosib xarajatlar tufayli jiddiy muammolarga duch
kelmoqda. Atmosferaga issiqxona gazlari chiqindilari boshqa qitʻʻalarga qaraganda
ancha past boʻlishiga qaramay, Afrikada harorat oʻrtacha global koʻrsatkichdan tezroq
koʻtarilmoqda.
VMOning
Afrikadagi iqlim holati toʻgʻrisidagi hisobotiga koʻra, hozirgi vaqtda Afrika
davlatlari jazirama toʻlqinlari, kuchli yomgʻirlar, suv toshqinlari, tsiklonlar va
uzoq davom etgan qurgʻoqchiliklar tufayli yalpi ichki mahsulotning oʻrtacha 2-5
foizini yoʻqotmoqda.
Sahroi
Kabirdan janubdagi mamlakatlar uchun oʻzgaruvchan iqlimga moslashish xarajatlari
kelgusi oʻn yil ichida yiliga 30-50 milliard dollarni tashkil etadi.
54
davlatdan iborat qitʻʻa soʻnggi yillarda iqlim oʻzgarishini yumshatish va moslashish
boʻyicha loyihalarni moliyalashtirishni koʻpaytirdi, ammo, baribir, ular ajratayotgan
mablagʻlar jahon miqyosidagi yillik iqlim moliyasining 1 foizidan kamini tashkil
etadi.
Hisob-kitoblarga
koʻra, 2030 yilga kelib, Afrikada oʻta qashshoqlikda (kuniga 1,90 AQSh dollaridan
kam daromad topadigan) 118 milliongacha odam, agarda tegishli choralar koʻrilmasa,
qurgʻoqchilik, suv toshqinlari va haddan tashqari issiqlikka duchor boʻladi.
Hisobotga koʻra, bu qashshoqlikni qisqartirish boʻyicha saʻʻy-harakatlarga qoʻshimcha yuk
boʻlib, oʻsishni sezilarli darajada toʻxtatadi.
"Oxirgi
60 yil ichida Afrikada isish darajasi oʻrtacha global koʻrsatkichdan tezroq sodir boʻldi.
2023 yilda qitʻʻada halokatli issiqlik toʻlqinlari, kuchli yogʻingarchilik, suv
toshqinlari, tropik tsiklonlar va uzoq davom etgan qurgʻoqchilik kuzatildi", -
dedi JMT bosh kotibi Selesta Saulo.
“Afrika
shoxi, janubi va shimoli-gʻarbiy qismidagi koʻplab mamlakatlar koʻp yillik
qurgʻoqchilikdan aziyat chekishda davom etgan boʻlsa-da, boshqa mamlakatlarda 2023
yilda kuchli yogʻingarchilik kuzatilib, katta qurbonlar va iqtisodiy ochibatlarga
olib kelgan suv toshqinlari sodir boʻldi", - deya qoʻshimcha qildi u.
Mavzuga aloqador
-
2024 yilning fevralʻ oyi butun dunyoda meteorologik kuzatuvlar tarixidagi eng issiq fevralʻ boʻldi. Ushbu oyda havoning oʻrtacha harorati Tselʻsiy boʻyicha 13,54 darajani tashkil qildi, bu 1991-2020 yillardagi oʻrtacha koʻrsatkichdan 0,81 darajaga va avvalroq eng yuqori deb hisoblangan 2016 yil fevralʻ oyidagi oʻrtacha haroratdan 0,12 darajaga yuqori.
-
Oʻtgan yili Evropada kuzatilgan rekord darajadagi issiq havo tufayli 50 mingga yaqin kishi hayotdan koʻz yumdi. 2023 yilda jazirama bilan bogʻliq oʻlimlar Gretsiyada eng yuqori darajaga etgan – har million kishiga 393 ta oʻlim, Italiyada bu koʻrsatkich 209 ta, Ispaniyada 175 tani tashkil etgan. Ayni paytda qitʻʻa dunyoning boshqa qismlariga qaraganda tezroq isimoqda.
