Oʻzbekistonning turkiy davlatlar bilan savdo aylanmasi hajmi kamaydi

Yanvarʻ-fevralʻ oylarida Oʻzbekiston tashqi savdo aylanmasi oʻtgan yilning shu davriga nisbatan qariyb 1 mlrd dollarga yoki 10,5 foizga oʻsib, 9,92 mlrd dollarni tashkil etdi. Turkiya, Qozogʻiston va Qirgʻiziston bilan savdo aylanmasi hajmi qisqardi. Pokiston birinchi marta Oʻzbekiston meva-sabzavotlarining asosiy bozoriga aylandi.

2024 yilning yanvarʻ-fevralʻ oylarida 9,92 mlrd dollarni tashkil etib, oʻtgan yilning shu davriga nisbatan qariyb 1 mlrd dollarga yoki 10,5 foizga oʻsdi, deya xabar qildi Gazeta.uz Oʻzbekiston prezidenti huzuridagi Statistika agentligiga tayanib.

Eksport

Eksport 13,6 foizga — 3,63 mlrd dollarga, import — 6,29 mlrd dollarga (+8,7 foiz) oshdi. Tashqi savdo taqchilligi -2,65 mlrd dollargacha tushdi, bu oʻtgan yilga nisbatan 68,2 mln dollarga koʻp. Faqat oltin eksporti hisobiga farq biroz qisqardi.

Fevralʻ oyida Oʻzbekiston 1,32 mlrd dollarlik oltin sotdi, bu 2023 yilning yanvarʻ-fevralʻ oylaridagi koʻrsatkichdan (1,18 mlrd dollar) 11,5 foizga koʻp. Mamlakatning oltin-valyuta zaxiralari kamaydi. Qimmatbaho metallar mamlakat eksportining 36,3 foizini tashkil qiladi.

Sanoat tovarlarining eksportdagi ulushi ularni xorijga sotish hajmining 613,4 mln dollardan 610,7 mln dollargacha kamayishi va boshqa toifadagi tovarlar eksportining oshishi fonida 19,2 foizdan 16,8 foizga keskin pasaydi. Mashina va transport uskunalari ulushi ham 4,4 foizdan 3,5 foizga (142,1 mln dollardan 128,2 mln dollarga) kamaydi.

Kimyoviy mahsulotlar etkazib berish 2,9 baravarga — 155,8 dan 240,9 mln dollarga (ulushi 4,9 foizdan 6,6 foizgacha) oshdi.

Oltinsiz eksport hajmi oʻtgan yilning yanvarʻ-fevraliga nisbatan 14,9 foizga oshib, 2,3 mlrd dollarni tashkil etdi.

Oʻtgan yilning shu davriga nisbatan sabzavot va meva sotuvi 1,9 barobarga — 251,2 ming tonnagacha, qiymat ifodasida esa 154 mln dollarga (+ 25,9 foiz) oshdi. 26,6 foiz ulushga ega Pokiston birinchi marta Oʻzbekiston meva-sabzavotlarining asosiy bozoriga aylandi, keyingi oʻrinlardan Rossiya (26,1 foiz), Qozogʻiston (9,1 foiz) va Xitoy (9 foiz) joy oldi.

Oʻsish asosan karam — 58,4 ming tonna (3,9 barobar), piyoz — 73,1 ming tonna (2925,5 barobar), sabzi — 23,6 ming tonna (1,9 barobar) etkazib berish hisobiga taʻʻminlandi.

Oʻzbekiston don eksportini 65,1 mln dollarga (-20 foizga), avtomobilʻ ehtiyot qismlari va aksessuarlari eksportini 32,3 mln dollarga (-8,4 foiz) kamaytirdi, biroq neftʻ va neftʻ mahsulotlari sotuvi 67,1 mln dollarga (oʻsish 2,9 barobar), tabiiy gaz sotuvi 26,7 mln dollarga (3,6 barobar) oshdi. Elektr toki — 16 mln (2,4 barobar), noorganik kimyoviy moddalar — 147,2 mln dollarga (2,1 barobar) oshdi.

Toʻqimachilik mahsulotlari eksporti 3,5 foizga oshib, 519,4 mln dollarni tashkil etdi. Tarkibdagi asosiy ulushni ip-kalava (47,7 foiz) va tayyor toʻqimachilik mahsulotlari (37,4 foiz) egalladi.

Import

Importda oziq-ovqat etkazib berish hajmi oʻzgardi: don va undan tayyorlangan mahsulotlar — 148,7 mln dollar (-33,3 foiz), sabzavot va mevalar — 99,2 mln dollar (+73,6 foiz), shakar, shakar mahsulotlari va asal — 60,7 mln dollar (-31 foiz), goʻsht va goʻsht mahsulotlari — 56,8 mln dollar (+44,4 foiz), kofe, choy, kakao, ziravorlar — 54,9 mln dollar (-7,6 foiz), oʻsimlik moylari va yogʻlar — 42,6 mln dollar (-41,5 foiz), sut mahsulotlari va tuxum — 26,3 mln dollar (-9,4 foiz).

Ichimlik sotib olish qariyb ikki baravar oshdi — 22,5 mln dollar, tamaki va tamaki mahsulotlari — 10,5 mln dollar (+63,3 foiz).

Shuningdek, import neftʻ va neftʻ mahsulotlarida — 302,9 mln dollar (+5,3 foiz), gazda — 166,7 mln dollar (95,6 barobar), koʻmir, koks va briketlarda — 42 mln dollar (+43,6 foiz), elektr energiyasida — 36,4 mln dollarga (2 barobar) oʻsdi.

Avtomobillar importi 1,39 mlrd dollarga (2,2 baravar), ehtiyot qismlar importi — 1,17 mlrd dollarga (+12,6 foiz), samolyotlar va boshqa uchuvchi apparatlar importi — 614,1 mln dollarga (2,8 barobar) oshdi.

Eʻʻtiborli jihati, tibbiyot va farmatsevtika mahsulotlari importi, oʻtgan yillarda barqaror oʻsish kuzatilgan boʻlsa-da, 305,3 mln dollarga (-1,4 foiz) qisqardi. Bu dori markirovkasi joriy etilishi bilan bogʻliq boʻlishi mumkin. «Gazeta.uz» oʻquvchilari avvallari muammosiz sotib olingan import dori vositalarini topishda qiyinchiliklarga duch kelayotgani haqida xabar bermoqda. Bundan tashqari, ayrim dorilarning narxi sezilarli darajada oshgan.

Savdodagi hamkorlar

Xitoy 2,13 mlrd dollarlik tovar aylanmasi va 21,5 foizlik ulush bilan (oʻtgan yilning shu davrida bu koʻrsatkich 14,9 foizni tashkil etgan) Oʻzbekistonning asosiy savdo sherigi boʻlib qolmoqda. Keyingi oʻrinlarda: Rossiya — 1,77 mlrd dollar (17,8 foiz, 16,2 foiz edi), Qozogʻiston — 581,8 mln dollar (5,9 foiz), Turkiya — 435,5 mln dollar (4,4 foiz), Koreya Respublikasi — 368,8 mln dollar (3,7 foiz), shuningdek, Frantsiya — 191 mln dollar (1,9 foiz).

Turkiya bilan tovar aylanmasi 21,5 foizga — 555 mln dollardan 435 mln dollarga, Qozogʻiston bilan — 700,2 mlndan 581,5 mln dollarga (-16,9 foiz), Germaniya bilan — 573,4 mlndan 174,3 mlnga (3,2 baravar, buni oʻtgan yil boshida koʻp hajmda aviatexnika import qilingani bilan izohlash mumkin), Qirgʻiziston bilan — 168,3 mlndan 98,3 mln dollargacha (-41,6 foiz) kamaydi.

Shu bilan birga, Janubiy Koreya bilan tovar ayirboshlash hajmi 368,8 mln dollarga (+19,7 foiz), Frantsiya bilan — 191 mln dollarga (+25,9 foiz, asosan Oʻzbekistonning ushbu mamlakatga eksporti oʻsishi hisobiga), Turkmaniston bilan — 184,6 mln dollarga (3 baravar, gaz importi hisobiga), Hindiston bilan — 136,4 mln dollarga (+43,1 foiz), Afgʻoniston bilan — 131,8 mln dollarga (+18,1 foiz), Tojikiston bilan — 118,5 mln dollarga (+37,3 foiz), AQSh bilan — 115,5 mln dollarga (+69,6 foiz), Yaponiya bilan — 105,2 mln dollarga (4,4 marta) oʻsdi.