Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdoʻgʻonning turk qoʻshinlari Qorabogʻ va Liviyaga kirgani kabi Isroilga ham hujum qilishi haqidagi bayonoti, tahlilchilar fikricha, xavotirli vaziyatni yuzaga keltirdi. Birinchi navbatda Turkiya ichida Isroilga qarshi choralarni kuchaytirish boʻyicha kuchli ichki bosim mavjudligi tilga olindi.

Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdoʻgʻonning turk qoʻshinlari Qorabogʻ va Liviyaga kirgani kabi, Isroilga ham kirishi haqidagi bayonoti, tahlilchilar fikricha, xavotirli vaziyatni yuzaga keltirdi.

Qayd etilishicha, tahdidning amalga oshishi ehtimoli hozircha past boʻlib koʻrinsa-da, Turkiyaning Shimoliy Kiprda uchuvchisiz uchoqlar bazasi hamda keng imkoniyatli muhim flotga ega ekanligini unutmaslik kerak.

Tahlilchilarga koʻra, Erdoʻgʻonning bayonotini uchta asosiy omil bilan izohlash mumkin. Birinchidan, Turkiya ichida Isroilga qarshi choralarni kuchaytirish boʻyicha kuchli ichki bosim mavjud, bu bosim may oyining boshida oʻz mevasini berib, Turkiya Isroilga toʻliq iqtisodiy embargo eʻʻlon qildi.

Ikkinchidan, Turkiyada Gʻazodagi urushning davom etishi hamda Isroil va Livan oʻrtasida keng koʻlamli urush boʻlishi mumkinligi, shuningdek, Turkiyaning voqealar rivojiga taʻʻsiri unchalik katta emasligidan norozilik kuchaymoqda. Nihoyat, urush boshidanoq Erdoʻgʻon Isroilning Gʻazo va Livanda sodir boʻlayotgan voqealardan tashqari ekspantsionistik niyatlari borligi, Turkiyaga ham tahdid solayotgani, bu bilan turk jamoatchiligi orasida mavjud boʻlgan fitna nazariyalari oʻz isbotini topganini taʻʻkidladi.

Bularning barchasi bilan birga, avvalroq turk razvedka tashkilotiga rahbarlik qilgan Turkiya tashqi ishlar vaziri Xon Fidanning taʻʻsiri kuchayib borayotganini aytib oʻtmaslik mumkin emas.

Isroillik qaror qabul qiluvchilar va Erdogʻan oʻrtasidagi ritorik janglar, xususan, tashqi ishlar vaziri Israel Katsning tvitlari inqirozni yanada avj oldirmoqda va ular Turkiya tomonini vazminlikka olib borayotganiga hech qanday alomat yoʻq.

Turkiya tahdidiga javob berish doirasida qoʻshimcha oʻyinchilarni, birinchi navbatda AQShni jalb qilish kerak, degan fikrda isroillik tahlilchilar. Gʻarb davlatlari NATO aʻʻzosi hisoblangan Turkiyaning Isroil bilan harbiy qarama-qarshilikka kirishidan manfaatdor.

Vashington tomonidan Turkiyaning Isroilga iqtisodiy embargo joriy etish qaroriga jiddiy munosabat bildirilmadi, sodir boʻlayotgan voqealar soni tufayli Turkiya va Isroil oʻrtasidagi munosabatlarning jiddiyligi haqida etarlicha tushuncha mavjudmi yoki yoʻqligi nomaʻʻlum.

Tomonlar oʻrtasidagi keskinlikni yumshatish uchun asosan parda ortidagi intensiv diplomatiya kerak. Har holda, Isroil etarlicha jabhalar bilan shugʻullanmoqdaki, u Anqaraning imkon qadar koʻproq provokatsion bayonotlarini oʻz ichiga olishi uchun barcha saʻʻy-harakatlarini amalga oshirishi kerak.

Mavzuga aloqador