Saljuqiylar davrida Ramazon shukuhi

Saljuqiylar davrida Ramazon shukuhi  

Buyuk Saljuqiylar davrida davlat boshqaruvi uchun saroy mavjud boʻlsa-da, sultonlar koʻpincha koʻchmanchi hayot tarzini davom ettirganlar. Shu bois Ramazon oyi qaysi faslga toʻgʻri kelishiga qarab joylashish rejasi tuzilgan.  

Agar Ramazon qish fasliga toʻgʻri kelsa, Saljuqiylar odatda Marv, Xuroson, Nishopur, Dandanakon, Havoran va Hirot kabi shaharlarda istiqomat qilishgan. Bahor yoki yoz oylarida esa oʻtloq va yaylovlarga koʻchib borishgan.  

Saljuqiylar davrida Ramazon taomlari  

Saljuqiylarda Usmonlilardagi kabi xilma-xil taom anъanasi boʻlmagan. Biroq iftorlarda "Saljuqiy holvasi"ni tayyorlash odat boʻlgan. Bu holva asosan un, asal yoki uzum sharbati va saryogʻdan tayyorlangan.  

Shu bilan birga, goʻshtli ovqatlar, ayniqsa qovurilgan qoʻy yoki mol goʻshti, turli sut mahsulotlari va non asosiy taomlar qatoriga kirgan. Meva va yongʻoqlar, xususan bodom, yongʻoq va mayiz ham iftor va saharlik dasturxonining ajralmas qismi boʻlgan.  

Ramazonda saxovat va sadaqa  

Ramazon davomida hech kim qashshoqlikdan qiynalmasligiga alohida eъtibor qaratilgan.  

- Sulton Alp Arslon Ramazon oyiga 15 ming dinor sadaqa tarqatgan.  

- Uning oʻgʻli Malikshoh ham bu anъanani davom ettirgan.  

- Madrasa, masjid va karvonsaroylarda kambagʻallar uchun iftor dasturxonlari yozilgan.  

- Saxovatpesha boylar va davlat arboblari kambagʻallar va yoʻlovchilarga iftorlik uchun oziq-ovqat tarqatishgan.  

Sultonlar va davlat arboblarining iftori  

Saljuqiy sultonlari Ramazon oyida alohida eъtibor bilan iftor dasturxonlarini yozdirganlar. Sultonlar, sulola aъzolari hamda davlat arboblari iftorlar uyushtirgan va bu dasturxonlar hammaga ochiq boʻlgan.  

Sultonlarning Ramazon davomida masjid va madrasalarni obod qilishga alohida eъtibor qaratgani ham tarixiy manbalarda qayd etilgan. Bogʻdod, Nishopur, Isfahon, Marv kabi shaharlarning katta masjid va madrasalarida Ramazon oyida saxovat tadbirlari oʻtkazilgan.  

Usmonlilar va Saljuqiy merosi  

Usmonlilar Saljuqiylarning bu Ramazon anъanalarini meros qilib olib, ularni yanada rivojlantirgan va boyitgan. Xususan, iftor dasturxoni va kambagʻallarga xayriya qilish odatlari Saljuqiylardan Usmonlilarga meros boʻlib oʻtgan.  

Saljuqiylarning Ramazondagi ochiq dasturxon anъanasi keyinchalik Usmonli sultonlarining iftor davralari, xayriya oshxonalari (imaretlar) va maxsus Ramazon tadbirlariga asos solgan. Shu tariqa, turk-islom madaniyatidagi Ramazon urf-odatlari asrlar mobaynida davom etib kelgan.