Isroil lobbisisiz AQSh kongressmenlari Gʻazodagi hunrezliklarni dastaklar edimi?
The Guardian: “Isroil lobbisi AQSh Kongressining Isroilni qoʻllab-quvvatlagan aʻʻzolariga pul bergan!”
The Guardian nashri Gʻazoga hujumlarida Isroilni
qoʻllab-quvvatlayotgan AQSh Kongressining baʻʻzi aʻʻzolariga Isroil lobbilari
tomonidan xayriya yordami koʻrinishida pul mablagʻlari berilganini aniqladi.
The Guardian nashri AQSh Kongressi aʻʻzolarining
ommaviy axborot vositalariga bergan bayonotlari, X (sobiq twitter) hisoblari va
2023 yil 7 oktyabrdan noyabrʻ oʻrtalarigacha AQSh prezidenti Jo Baydenga yozgan
maktublarini Isroilni qoʻllab-quvvatlov nuqtai nazaridan oʻrganib chiqdi.
Tahlillarga koʻra, yirik xayriya oluvchilar asosan
AQShning Tel-Avivga harbiy yordamini davom ettirishini va Isroilning Gʻazoga
hujumlarini qoʻllab-quvvatlashini talab qiladi.
Maʻʻlumotlarni oʻrganayotgan kampaniyani moliyalash
boʻyicha baʻʻzi ekspertlar, shuningdek, xayriyalar Kongressning Isroilni "keng
miqyosli yordamini" oshirishga olib kelganini taʻʻkidlamoqda.
Kongress aʻʻzolarining taxminan 82 foizi 2023 yil
oktyabridan 2023 yil noyabrigacha Isroilni yanada kuchliroq qoʻllab-quvvatlashni boshlagan,
atigi 9 foizi Falastinni qizgʻin dastaklagan.
Tahlillarga koʻra, Isroil
tarafdorlari sifatida tasniflangan Kongress aʻʻzolari oxirgi saylovlarda oʻrtacha
125 ming dollar, Falastinni qoʻllab-quvvatlaganlar esa oʻrtacha 18 ming dollar
xayriya olgan.
Chikago universitetining siyosatshunoslik
professori va “Isroil lobbisi” kitobi mualliflaridan biri Jon Mirshaymer (John
Mearsheimer) tahlilga oid bayonotida, olingan xayriyalar AQShning Isroilga nisbatan
siyosatiga “chuqur taʻʻsir koʻrsatishini” taʻʻkidladi.
"AQSh Kongressining Gʻazodagi urushga boʻlgan
munosabati, agar haqiqatan ham Kongress aʻʻzolariga qattiq taʻʻsir qila oladigan
lobbi boʻlmaganida, tubdan boshqacha boʻlar edi", dedi Mirshaymer.
Mamlakatdagi eng kuchli “yahudiy lobbi tashkiloti”
boʻlgan Amerika-Isroil jamoatchilik bilan aloqalar qoʻmitasi (AIPAC) va yana bir
lobbi guruhi – “Isroil uchun demokratik koʻpchilik” saylovoldi kampaniyasining
etakchi moliyachilaridandir.
Tahlil natijalariga koʻra, Kongress aʻʻzolarining
93 foizi Vashingtonni Isroilga harbiy yoki moliyaviy yordam koʻrsatishga undagan, 81
foizi esa Isroilning Gʻazoga hujumlarini qoʻllab-quvvatlagan. Kongress
aʻʻzolarining 17 foizi Isroilni tanqid qilib, oʻt ochishni toʻxtatishga chaqirgan
boʻlsa, 17 foizi Isroilning Gʻazoni yillar davomida qamali va ishgʻoli tufayli 7
oktyabrʻ voqealari sodir boʻlganini ilgari surdi.
Kongress
falastinliklarga qaraganda Isroilning tinch aholisi qurbonlariga koʻproq hamdarddir
Xabarda aytilishicha, Kongress falastinliklarga
qaraganda Isroil tinch aholi qurbonlariga ancha xayrixoh, ammo Kongress
aʻʻzolarining tinch aholi qurbonlari haqidagi bayonotlarini pul emas, partiya
siyosati belgilaydi.
Garvard universiteti xalqaro aloqalar professori
Stefan Uolt xayr-xayriyalar tahlili Isroilning Gʻazoga qilgan hujumlari sababini
tushuntirishga yordam berishini taʻʻkidlab, "Soʻnggi oʻn yilliklarda Isroil aholi
punktlarini kengaytirish kabi provokatsion siyosatlarini AQShdagi Isroilni
qoʻllab-quvvatlovchi lobbi yordami bilan taʻʻminlagan qurol-yarogʻlari va siyosiy
yordamisiz amalga oshirish imkonsiz boʻlganini urgʻulaydi.
Professor Uolt AQShning BMT Xavfsizlik Kengashi
rezolyutsiyalarini qoʻllab-quvvatlashi, Isroilga qarshi sanktsiyalar joriy etishi yoki harbiy
yordamni toʻxtatishi haqidagi fikrlarning “butunlay xomxayol” ekanini qayd etdi.
"Saylanish uchun Falastin tarafdori
boʻlgan" kongressmenlar Jon Fetterman, Maksvell Frost va Rafael Uornok
yuqorida tilga olingan lobbilardan xayr-ehson olgach, Isroilni
qoʻllab-quvvatlagani koʻrindi.
Tahlillar shuni koʻrsatdiki, AQSh jamoatchiligidan
farqli oʻlaroq, Kongress aʻʻzolarining mutlaq aksariyati Isroilni
qoʻllab-quvvatlasa, Kongress aʻʻzolarining atigi 17 foizi Isroilni tanqid qiladi
va oʻt ochishni toʻxtatishga chaqiradi.
Xabarda aytilishicha, isroilparast donor keyingi
saylovlarda asli falastinlik demokrat Rashida Tlaibga qarshi kurashish uchun muqobil
nomzodga 20 million dollar taklif qilgan.