Gʻazodagi urush Isroil iqtisodiyotini qanday taʻʻsir koʻrsatmoqda?

Isroil Markaziy bankining sobiq bosh direktori Leumi Rakefet Rusak Aminoax Gʻazo sektoridagi urush Isroil iqtisodiyotiga qanday zarar etkazayotgani haqida gapirdi.

"Urush allaqachon Isroil iqtisodiyotiga 250 milliard shekeldan (67,3 milliard dollar) koʻproq zarar keltirdi va mudofaa vazirligi har yili kamida 20 milliard shekel (5,39 milliard dollar) sarflanishini xohlaydi", dedi Aminoax Isroilning 12-kanaliga.

"Taqsimot ancha katta, bizda evakuatsiya qilinganlar, yaradorlar va koʻplab iqtisodiy ehtiyojlar bor, ular hatto urush xarajatlariga ham kirmaydi", - deya qoʻshimcha qildi u.

Isroil bankining sobiq rahbari Yaakov Frenkelʻ mamlakat byudjeti taqchilligi iyulʻ oyida 8,1 foizga etganini aytib, kamomad bilan kurashish eng dolzarb va muhim vazifa ekanini qayd etdi.

“Isroil 2023 yilni defitsitsiz boshladi va shundan beri vaziyat yomonlashdi. Iyulʻ oyi oxiriga kelib, defitsit 8,1 foizga yoki taxminan 155 milliard shekelga (41,8 milliard dollar) etdi. Buni qoplash kerak”, - dedi u.

Diskont bank sobiq bosh direktori Uri Levin, oʻz navbatida, Isroil xalqaro investorlar ishonchini qaytarmasdan turib, oʻz iqtisodiyotini tiklay olmasligini taʻʻkidladi.

Avvalroq Fitch Ratings xalqaro reyting agentligi Isroilning xorijiy valyutadagi uzoq muddatli defolt reytingini A+ dan A ga tushirgandi. Reytingning pasayishi “Gʻazodagi urushning davom etishi, ortib borayotgan geosiyosiy xavflar va koʻplab jabhalarda harbiy amaliyotlar taʻʻsirini” aks ettirgani aytiladi.

"Insoniy xarajatlardan tashqari, bu [Gʻazo urushi] sezilarli qoʻshimcha harbiy xarajatlarga, infratuzilmaning vayron boʻlishiga va iqtisodiy faoliyat va investitsiyalar uchun uzoq davom etadigan zararga olib kelishi mumkin, bu esa Isroilning kredit profilining yanada yomonlashishiga olib kelishi mumkin", deyiladi Fitch Ratings hisobotida.

“Davlat moliyasi zarar koʻrdi va biz 2024 yilda yalpi ichki mahsulotning 7,8 foizini tashkil etadigan byudjet taqchilligini prognoz qilmoqdamiz, qarz esa oʻrta muddatli istiqbolda YaIMning 70 foizidan yuqori boʻladi. Bundan tashqari, Jahon bankining boshqaruv koʻrsatkichlari yomonlashishi mumkin, bu esa Isroilning kredit qobiliyatiga taʻʻsir qiladi”, — deyiladi agentlik bayonotida.

Fitch prognozlariga koʻra, qarzning YaIMga nisbati 2025 yilda 72 foizga koʻtariladi, bu 2020 yilda koronavirus pandemiyasi davrida qayd etilgan 71 foizdan yuqori.

Fitch Isroilning Gʻazo sektoriga hujumlari boshlanganidan beri Isroilning kredit reytingini pasaytirgan uchta reyting agentligining oxirgisi hisoblanadi. Shunday qilib, Moody’s mamlakatning kredit reytingini A1 dan A2 ga, Standard & Poor's  esa AA- dan A+ ga tushirgandi.