Foreign Affairs: Isroil gʻalaba qozonib boʻlmaydigan urushga tortilishi mumkin

Amerikaning Foreign Affairs nashri mualliflari Grem Ellison va Amos Yadlinning fikricha, Netanyaxuning murosasiz yondashuvi Isroilni gʻalaba qozonib boʻlmaydigan urushga olib kirishi mumkin.

Maqolada aytilishicha, bugun Isroilning avvalgi 13 bosh vaziridan birortasi hokimiyat tepasida boʻlganida, Isroilning oʻzi ishlab chiqqan va may oyi oxirida AQSh taklif qilgan kelishuvni qabul qilishi aniq edi.

AQSh davlat kotibi Entoni Blinken Yaqin Sharqqa taqdim etgan Amerikaning “yakuniy rejasi” Netanyaxuning koʻplab talablarini oʻz ichiga oladi.

Kelishuv olti haftalik otashkesimni, isroillik garovga olinganlarning koʻp qismini Isroil qamoqxonalaridagi yana ham koʻproq falastinliklarga almashtirishni va Isroilning Gʻazo sektoridagi aholi punktlaridan chiqib ketishini nazarda tutardi.

Soʻngra reja doimiy oʻt ochishni toʻxtatish, Isroil qoʻshinlarini toʻliq olib chiqish va Gʻazoni qayta tiklash boʻyicha muzokaralar olib borishni koʻzda tutadi.

Netanyaxu Blinkenga kelishuvning hech boʻlmaganda birinchi bosqichini qabul qilishini aytgan, biroq keyin fikrini oʻzgartirgan va muzokarachilarga buni qabul qilmasligini bildirgan. Unga nima toʻsqinlik qilmoqda?

Shu nuqtada, agar Netanyaxu kelishuvni rad etishda davom etsa, oʻt ochishni toʻxtatish va isroillik garovga olinganlarni qaytarish uchun yagona toʻsiq Netanyaxuning shaxsiy oqibatlaridan qoʻrqishidir.

Netanyaxu Gʻazodagi urushning tugashi Isroil Knessetida uni qoʻllab-quvvatlovchi koalitsiyaning emirilishi hamda yangi saylovlar uning magʻlubiyatiga sabab boʻlishidan xavotirda, deydi maqola mualliflari.

U, shuningdek, urushdan keyin hisob-kitob boʻlishini yaxshi biladi: mustaqil shaxslardan iborat komissiya Isroil milliy xavfsizligiga tarixdagi eng yirik muvaffaqiyatsizlik hisoblangan 7 oktyabrʻ hodisalari - HAMAS hujumlarining oldini ololmaganlik uchun javobgarlikni uning ham zimmasiga yuklaydi.

Biroq Netanyaxu isroilliklar va amerikaliklarga garovga olinganlarni uylariga qaytarish imkonini beradigan gʻalabani eʻʻlon qilish oʻrniga, HAMAS tuzgan tuzoqqa tushib qoldi.

Agar u hozir gʻalabani eʻʻlon qilmasa, strategik magʻlubiyat yoʻlida davom etadi, deyiladi maqolada.

Netanyaxuning "toʻliq gʻalaba"ga intilishi Gʻazodagi urushni endilikda Isroilga HAMASdan koʻra koʻproq xavf tugʻdiradigan boshqa jabhalardagi dushmanlarga eʻʻtibor bermaslik evaziga davom ettirishni anglatadi.

Gʻazodagi joriy harakatlarni davom ettirish HAMASning yoʻq qilinishiga olib kelmaydi, balki Isroilni uzoq va qimmatga tushadigan aksilpartizan urushi va eskalatsiyaning boshqa maydonlarda koʻchishiga olib keladi.

Garovga olinganlar oʻlishda, Isroil iqtisodiyoti yomonlashishda, dunyodagi mavqei yangi eng past darajaga tushishda davom etadi va xalqaro sudlardagi sud kurashlari keskinlashadi.

Aslini olganda, "toʻliq gʻalaba" strategiyasi, deb yozadi mualliflar, Eronning maqsadiga xizmat qiladi: Isroilni bir vaqtning oʻzida bir nechta arenalarda magʻlubiyatga sabab boʻladigan urushga tortish.

Vashington Gʻazo sektorida erishib boʻlmaydigan "toʻliq gʻalaba"ga intilish Amerikaning aralashuvini talab qilishi mumkin boʻlgan kengroq mintaqaviy urushga olib kelishini, bu esa 5 noyabrda boʻlib oʻtadigan AQSh prezidentlik saylovlari oldidan oxirgi haftalarda unga kerak boʻladigan soʻnggi natija ekanini biladi.

Isroil daryodan dengizgacha quruqlikdagi etti million falastinlik, shuningdek, mintaqada yashovchi yuzlab million boshqa arablar va musulmonlar bilan tinchlik kelishuviga erishishidan qatʻʻi nazar, bu tinchlik doimo qurolli toʻqnashuvlarga sabab boʻlib qolaveradi.

Ammo Isroil oʻz qoʻshnilari, ayniqsa yadroviy qurolga ega Eron bilan cheksiz, engilmas urushlarga tortilsa, omon qolish ehtimoli xavf ostida boʻladi.

Omon qolish uchun Isroil nafaqat kuchli toʻxtatuvchi kuchga, balki qoʻshnilari unga qarshi kurashishdan koʻra u bilan birga yashashni afzal koʻradigan muhitga muhtoj.