Erdoʻgʻonning Turkiya Isroilga hujum qilishi haqidagi bayonoti boʻyicha isroillik tahlilchilar fikri
Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdoʻgʻonning turk qoʻshinlari Qorabogʻ va Liviyaga kirgani kabi Isroilga ham hujum qilishi haqidagi bayonoti, tahlilchilar fikricha, xavotirli vaziyatni yuzaga keltirdi. Birinchi navbatda Turkiya ichida Isroilga qarshi choralarni kuchaytirish boʻyicha kuchli ichki bosim mavjudligi tilga olindi.
Turkiya
prezidenti Rajab Toyyib Erdoʻgʻonning turk qoʻshinlari Qorabogʻ va Liviyaga kirgani
kabi, Isroilga ham kirishi haqidagi bayonoti, tahlilchilar fikricha, xavotirli
vaziyatni yuzaga keltirdi.
Qayd
etilishicha, tahdidning amalga oshishi ehtimoli hozircha past boʻlib koʻrinsa-da,
Turkiyaning Shimoliy Kiprda uchuvchisiz uchoqlar bazasi hamda keng imkoniyatli muhim
flotga ega ekanligini unutmaslik kerak.
Tahlilchilarga
koʻra, Erdoʻgʻonning bayonotini uchta asosiy omil bilan izohlash mumkin. Birinchidan,
Turkiya ichida Isroilga qarshi choralarni kuchaytirish boʻyicha kuchli ichki bosim mavjud,
bu bosim may oyining boshida oʻz mevasini berib, Turkiya Isroilga toʻliq iqtisodiy
embargo eʻʻlon qildi.
Ikkinchidan,
Turkiyada Gʻazodagi urushning davom etishi hamda Isroil va Livan oʻrtasida keng
koʻlamli urush boʻlishi mumkinligi, shuningdek, Turkiyaning voqealar rivojiga taʻʻsiri
unchalik katta emasligidan norozilik kuchaymoqda. Nihoyat, urush boshidanoq Erdoʻgʻon Isroilning
Gʻazo va Livanda sodir boʻlayotgan voqealardan tashqari ekspantsionistik niyatlari
borligi, Turkiyaga ham tahdid solayotgani, bu bilan turk jamoatchiligi orasida
mavjud boʻlgan fitna nazariyalari oʻz isbotini topganini taʻʻkidladi.
Bularning
barchasi bilan birga, avvalroq turk razvedka tashkilotiga rahbarlik qilgan Turkiya
tashqi ishlar vaziri Xon Fidanning taʻʻsiri kuchayib borayotganini aytib oʻtmaslik
mumkin emas.
Isroillik qaror qabul qiluvchilar va Erdogʻan oʻrtasidagi
ritorik janglar, xususan, tashqi
ishlar vaziri Israel
Katsning tvitlari
inqirozni yanada avj
oldirmoqda va ular Turkiya tomonini vazminlikka olib borayotganiga hech qanday alomat yoʻq.
Turkiya tahdidiga javob berish doirasida qoʻshimcha oʻyinchilarni,
birinchi navbatda AQShni jalb qilish kerak, degan fikrda isroillik tahlilchilar. Gʻarb davlatlari NATO
aʻʻzosi hisoblangan
Turkiyaning Isroil bilan harbiy qarama-qarshilikka kirishidan manfaatdor.
Vashington tomonidan Turkiyaning Isroilga iqtisodiy embargo
joriy etish qaroriga jiddiy munosabat bildirilmadi, sodir boʻlayotgan voqealar soni tufayli
Turkiya va Isroil oʻrtasidagi munosabatlarning jiddiyligi haqida etarlicha tushuncha
mavjudmi yoki yoʻqligi nomaʻʻlum.
Tomonlar oʻrtasidagi keskinlikni yumshatish uchun asosan parda
ortidagi intensiv diplomatiya kerak. Har holda, Isroil etarlicha jabhalar bilan
shugʻullanmoqdaki, u Anqaraning imkon qadar koʻproq provokatsion bayonotlarini oʻz
ichiga olishi uchun barcha saʻʻy-harakatlarini amalga oshirishi kerak.