1 Ocak 2024 itibarıyla Özbekistan'ın kamu borcu bir yıl içinde (planlanan 2,9 milyar dolar yerine) 5,7 milyar dolar artarak 34,9 milyar dolara ulaştı. Borç altı yılda üçe katlandı. Geçen yıl, ulusal borcun ödenmesinin maliyeti keskin bir şekilde arttı.

1 Ocak 2024 itibarıyla Özbekistan'ın kamu borcu son bir yılda 5,7 milyar dolar artarak 34,9 milyar dolara ulaştı. Ekonomi ve Maliye Bakanlığı'nın raporunda da bu belirtiliyor. Bu, beklenen rakamdan (32,1 milyar dolar) 2,8 milyar dolar daha fazla.

Dış borçlar kamu ve özel borçlardan oluşmaktadır. Haber devlet borcuyla ilgili. Aynı zamanda, "özel" sektörün esas olarak devlet payına sahip şirketleri ve bankaları içerdiğini (devletin bankacılık sektörünün yaklaşık% 68'inin yanı sıra borç ihraç eden UzAuto Motors ve Uzbekneftgaz'ı da içerdiğini) belirtmek gerekir. 2019-2021 döneminde 2 milyar dolar değerindeki menkul kıymetler), Uzmilliybank, Uzsanoatqurilishbank'ın sahibi veya sahiplerinden biridir.

Kamu Borç, Ekonomi ve Maliye Bakanlığı

Kamunun dış borcu 2023 yılında 3,73 milyar artarak 29,64 milyar dolara (GSYİH'nın %32,6'sı) ulaştı. Bu tutarın 23,91 milyar doları hükümet adına çekilmiş, 5,72 milyar doları Özbekistan tarafından garanti altına alınmıştır.

Devlet iç borcu 1,97 milyar dolar artarak 5,29 milyar dolara (GSYİH'nın %5,8'i) ulaştı. Bunun 1,78 milyar doları (21,9 trilyon soum) devlet tahvili, 3,51 milyar doları ise devlet garantili iç borçtur.

Kamu borcunun ülke GSYH'sine oranı 2022 sonunda yüzde 36,4'ten 2023 sonunda yüzde 38,4'e çıktı (yüzde 35,7 planlanmıştı).

Karşılaştırma için: 2017 yılında ulusal borç 11,5 milyar dolardı (altı yılda bu rakam 3 kat arttı). Sadece kamu borcundan bahsediyoruz, "özel borcu" hesaba katmıyoruz.

Kredilerin sektörlere göre dağılımı

2023 yılı sonunda ekonomik sektörlere göre devletin dış borcu şöyle görünüyor:

Devlet bütçesi desteği - 11,6 milyar dolar, toplam borcun %33,2'si (2022 sonunda 8,6 milyar dolardı);

Enerji - 5,8 milyar dolar veya toplam borcun yüzde 16,6'sı (3 milyar dolar);

Tarım ve su endüstrisi - 2,8 milyar dolar (2,54 milyar dolar);

Ulaşım ve ulaşım altyapısı — 2,8 milyar dolar (2,84 milyar dolar);

Konut ve toplumsal hizmetler — 2,6 milyar dolar (2,3 milyar dolar);

Girişimcilik ve endüstriyel üretime destek — 1,1 milyar dolar (1,1 milyar dolar);

Kimya endüstrisi - yaklaşık 900 milyon dolar (1 milyar);

Eğitim, sağlık hizmetleri, telekomünikasyon — 2 milyar dolar (1,1 milyar);

Diğer endüstriler - 897 milyon dolar (0,91 milyar).

Borcun neredeyse %50'si bütçe desteği ve enerjiye gitti.

Alacaklılar

Alacaklılar açısından devletin dış borcu:

Dünya Bankası - 6,6 milyar dolar (5,5 milyar);

Asya Kalkınma Bankası - 6,4 milyar dolar (6 milyar);

İslam Kalkınma Bankası - 0,9 milyar dolar (0,9 milyar);

Uluslararası yatırımcılar (uluslararası Eurobondlar) — 3,4 milyar dolar (2,6 milyar);

Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı - 2 milyar dolar (1,9 milyar);

Çin Eximbank - 1,9 milyar dolar (1,9 milyar);

Çin Devlet Kalkınma Bankası ve diğerleri — 1,4 milyar dolar (2,1 milyar);

Asya Altyapı Yatırım Bankası (merkez Çin'de) — 1,3 milyar dolar;

İslam Kalkınma Bankası - 0,9 milyar dolar (0,9 milyar);

Kore Ekonomik İşbirliği Geliştirme Fonu - 0,8 milyar dolar (1 milyar);

Uluslararası Para Fonu - 0,8 milyar dolar;

Fransız Kalkınma Ajansı - 0,7 milyar dolar (0,7 milyar);

Japonya Uluslararası İşbirliği Bankası - 0,3 milyar dolar (0,4 milyar);

Avrupa Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası ve Avrupa Yatırım Bankası - 0,3 milyar dolar;

Diğer uluslararası finans kurumları - 2,4 milyar dolar (2,4 milyar).

Borcun döviz yapısı

Kamu Borç, Ekonomi ve Maliye Bakanlığı

Dış borcun para birimi yapısı (bu, döviz kuru dalgalanmalarıyla ilişkili ekonomi için gerçek risk göstergelerinden biridir) şöyle görünür:

ABD doları – yüzde 71,4 (yüzde 75,7 idi);

Özbek soumu - yüzde 6,9 (yüzde 1,6);

SDR (Özel Çekme Hakkı) — yüzde 6,7 (yüzde 7,2);

Japon yeni – yüzde 6,2 (yüzde 8,1);

Avro — yüzde 4,1 (yüzde 4,8);

Çin yuanı – yüzde 1,9 (yüzde 0,8);

Güney Kore kazandı – yüzde 0,5 (yüzde 0,67);

Suudi riyali, Kuveyt dinarı ve BAE dirhemi — yüzde 0,6 (yüzde 2,3).

2023 yılında faiz ve anapara ödemeleri. 2023 yılında faiz ve anapara ödemeleri.

2023 yılında devlet borç faizlerinin ödenmesi için 6,87 trilyon soum tahsis edilmesi planlandığını ancak uygulamada 1,12 milyar dolar (geçen yılın ortalama döviz kuruyla yaklaşık 13,15 trilyon soum) ödendiğini hatırlatalım. IMV bunu, geçen yılın başında uluslararası finans piyasalarındaki (SOFR) faiz oranlarının yüzde 2,99 seviyesindeyken, yıl sonunda yüzde 5,34'e ulaşması ve buna bağlı olarak kamu borçlarına olan faiz ödemelerinin artmasıyla açıkladı.

Ayrıca 19,1 trilyon soumluk borcun geri ödenmesi planlanıyor - 1,69 milyar dolar (yaklaşık 19,8 trilyon soum) tahsis edildi.

Böylece 2022 yılına göre yüzde 68,8, 2021 yılına göre ise 2,1 kat daha fazla olan kamu borç ve faiz ödemelerinin ödenmesine toplam 2,82 milyar dolar tahsis edildi.

2024 yılında 32,27 trilyon meblağ borcun geri ödenmesi ve 16,38 trilyon meblağ faiz (toplamda - 48,65 trilyon meblağ veya GSYİH'nın %3,7'si) ödenmesi planlanıyor.

2023 yılında Özbekistan'ın konsolide bütçe açığı 59 trilyon soum (5 milyar dolardan fazla) gibi rekor bir seviyeye ulaştı ve bu önceki yılların göstergelerinin çok üzerindeydi. Geçen yılın sonunda hükümet, devletin harcama limitini karşılamadığı için parlamento aracılığıyla limiti artırdı. Ocak-Nisan döneminde devlet bütçe açığı 25,5 trilyon souma (yaklaşık 2 milyar dolar) ulaştı.

Özbekistan'da devlet kurumlarının, adaletin, savcılığın ve mahkemelerin giderleri ile mahallelerin bakımı ve STK'lara destek giderleri yüzde 24,5 artarak 17 trilyon souma ulaştı. 2024-2025 yıllarında bakım maliyetlerinin artırılması planlanıyor.