Mısır ekonomisi jeopolitik gerilimden nasıl etkileniyor?
Şu anda İran ile İsrail arasındaki gerginlikten doğrudan etkilenen ülkelerden biri de Mısır'dır. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrullah'ın Lübnan'da ve Hamas lideri İsmail Haniye'nin Tahran'da öldürülmesinin ardından İslam Devrim Muhafızları Ordusu (IRGC), Yahudi devletine yaklaşık 200 balistik füze ateşledi. Bunun sonucunda tüm Ortadoğu topyekun bir savaşın eşiğine geldi.

Mısır'ın ihtiyatlı ve dengeli politikalarına rağmen Kahire, çeşitli yönlerde bir takım riskler ve kayıplarla karşı karşıyadır. Mısır, toplam hasarın büyük kısmını mali kaynaklarından karşılayabilir ancak potansiyel sonuçlar çok daha büyük olabilir. Sonuçta çatışmanın tarafları belirlenen "kırmızı çizgileri" çoktan aştı. Aynı zamanda İsrail'in İran'a karşı ciddi misilleme saldırıları yapması da bekleniyor.

Bölgede yaşananlar doğrudan Mısır'ın çıkarlarına aykırıdır. Ülke, kuzeydoğuda Gazze, güneyde Sudan, batıda Libya ve doğuda Kızıldeniz arasında sıkışmış durumda. Kızıldeniz'de, Yemenli Husilerin İsrail limanlarına giden veya bir şekilde işgalci güçle bağlantısı olan kargo gemilerine yönelik saldırıları, uluslararası deniz taşımacılığı hacmini olumsuz etkileyerek Süveyş Kanalı gelirlerinin azalmasına yol açtı.

Geçtiğimiz günlerde Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi, Kızıldeniz'deki gerginlik nedeniyle ülkesinin 6 milyar dolardan fazla zarara uğradığını açıklamıştı. Bloomberg'e göre dünya ticaretinin yüzde 12'si Kızıldeniz ile Akdeniz'i birbirine bağlayan kanal üzerinden yapılıyor ve dünyadaki kargo konteynerlerinin yaklaşık yüzde 30'u taşınıyor.

Mısır, 2022-2023'te Süveyş Kanalı üzerinden yapılan kargo geçişinden 9,4 milyar dolar kar elde etti. Uzmanlar ülkeye döviz girişinin azalmasının Mısır ekonomisine ciddi bir darbe vuracağını söylüyor. Kanalın gelirinin son 19 yılın en düşük seviyesine inerek neredeyse %65 oranında azaldığı kaydedildi.

Mısır Merkez Bankası'na göre, bu yılın ikinci çeyreğindeki gelir yaklaşık 870 milyon dolardı; bu rakam, 2023'ün aynı dönemine (2,5 milyar dolardan fazla) kıyasla önemli bir düşüş.

Çatışma ne kadar uzun sürerse, büyük şirket gemilerinin Kızıldeniz'den Ümit Burnu'na yönelme olasılığı da o kadar artıyor. Bu aynı zamanda gemiler için tehlike oluşturabilecek sorunların ortadan kaldırılması için Süveyş Kanalı'nda yeni deniz yolları açılması yönünde küresel bir eğilimi de tetikleyebilir.

Geçen yılın Aralık ayında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Atlantik ve Pasifik Okyanuslarını birbirine bağlayan Kuzey Denizi Rotası üzerinden yapılan taşımacılığın Süveyş Kanalı'ndan daha verimli hale geldiğini söyledi.
Mevcut çatışma sadece ticareti aksatmıyor, aynı zamanda turizmde de düşüşe neden oluyor. Ayrıca mal, hizmet ve akaryakıt fiyatlarındaki artış da ithalat maliyetlerinin her ay artmasına neden oldu. Mısır, petrol, gaz, demir, buğday, mısır ve ilaç dahil olmak üzere birçok stratejik malı yurt dışından ithal ediyor.

Tahran ile Tel Aviv arasındaki gerilim Kahire'yi İsrail gazından mahrum bırakabilir. Böyle bir durum ülkede elektrik kesintilerine yol açacak ve turizm, otel ve eğlence hizmetlerinin kalitesini ciddi şekilde etkileyecektir.

Havayollarının Mısır hava sahasını bypass etmesi durumu daha da kötüleştiriyor.
Bölgedeki jeopolitik gerilimin bir diğer sonucu ise petrol fiyatlarındaki artıştır.

Bu durum, İran'ın İsrail'e saldırısının ardından yaklaşık yüzde 5 oranında artan Brent ham petrol vadeli işlemlerinin fiyatına da yansıdı. Çatışma genişlerse ve İran'ın petrol tesisleri hedef alınırsa fiyatlar daha da artabilir.

Ayrıca Gazze'deki savaşın ikinci yılına girmesi ve güvenli liman varlıklarına olan talebin artmasıyla birlikte altın fiyatları da artıyor. Bu faktörler genel olarak Mısır'da enflasyon seviyesini artırıyor ve piyasalarda yüksek fiyat dalgası yaratıyor.

Olayların gelişimi, yabancı sermayenin ülkeden çıkışını, yatırımcıların Mısır pazarına yatırım yapmayı reddetmesini ve Lübnanlı mülteci akışındaki artışı gösteriyor.
Avrupa Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası, Orta Doğu'da tırmanan krizin Mısır ve Ürdün gibi ülkeleri de sarabileceği konusunda uyardı.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, savaşın bölgesel olarak yayılması durumunda, Süveyş Kanalı ve turizm sektöründen elde edilen gelirlerin azalması nedeniyle Mısır'ın potansiyel kaybının 13,7 milyar dolara ulaşabileceğini öngörüyor.

Temmuz ayında Uluslararası Para Fonu, Gazze ve Kızıldeniz'deki savaşın kızışması nedeniyle Mısır'ın bu mali yıl için ekonomik büyüme tahminini Nisan ayındaki yüzde 4,4'ten yüzde 4,1'e düşürdü.

Öte yandan Lübnan'da 3 bin kişinin yaralanmasına veya ölmesine neden olan çağrı cihazlarının patlaması Mısır'ın güvenliği açısından birçok soruyu ve sorunu gündeme getiriyor.

Mesele şu ki Mısır, ordusu için Yahudi devleti tarafından finanse edilen ABD ve Avrupa'daki şirketlerden iletişim ekipmanı ve siber güvenlik sistemleri satın almak zorunda kalıyor. Arab Defence sitesine göre, bu şirketler arasında askeri-endüstriyel komplekste lider olan ve İsrail ordusuna özel ekipman ve iletişim sistemleri sağlayan Fransız Thales şirketi de yer alıyor. Aynı şirket Mısır ordusuna iletişim sistemleri ve gözetleme radarları da sağlıyor. Bu bağlamda Mısır'da cep telefonu kullanıcılarını etkileyen benzer güvenlik ihlallerine ilişkin endişeler mantıklıdır.

Mısır Başbakanı Mustafa Madbouly de bu konuya değinerek, "hükümetin Lübnan'daki olayları dikkatle inceleyerek bazı dersler çıkardığını" belirtti.

Anonim kaynaklara göre çağrı cihazı patlamaları, başta Mısır olmak üzere bölgedeki ülkeleri siber güvenlik stratejilerini yeniden düşünmeye sevk etti. Özellikle elektrikli otomobilleri veya elektronik cihazları hedef alabilecek bu tür saldırıların gelecekte tekrarlanma ihtimali acil hale geliyor.

Bilgi güvenliği uzmanı Walid Hacjaj, Kahire ve Khalq kanalından Hadis el-Kaira programıyla telefonla temasa geçerek, uzaktan kontrol edilebildiği için elektrikli arabaların tuzağa düşürülmesi tehlikesi konusunda uyardı.

Böylece Mısır, bölgede kötüleşen güvenlik ve askeri durum nedeniyle her alanda büyük kayıplar yaşıyor. Bu büyük kayıplar, ülkenin finansal ve ekonomik yeteneklerini sınırlıyor, ulusal güvenliğini ve stratejik çıkarlarını tehdit ediyor.

Konuyla ilgili

En çok okunan

Tavsiye edilen